Okulary jako element garderoby, czyli jak skupiamy na sobie wzrok innych? Raport

• Ponad połowa badanych ma tylko jedną parę okularów korekcyjnych, a średnio co trzeci posiada dwie pary.
• W przybliżeniu co czwartemu respondentowi zdarzyło się nosić tzw. zerówki, najczęściej w celu urozmaicenia swojego wyglądu.
• 57% Polaków uważa, że noszenie okularów wpływa na to, co myślą o nas inni, najczęściej pozytywnie.
• Więcej niż co trzecia osoba zwraca dużą uwagę na dobór okularów do stylizacji.
• Nieco ponad połowa z nas, kupując nowe okulary, bierze pod uwagę aktualne trendy modowe.
• Polacy to w większości zwolennicy klasycznych modeli oprawek, najlepiej w kolorze czarnym. Marka nie ma dla nas większego znaczenia.
• Okularów przeciwsłonecznych najczęściej mamy jedną lub dwie pary, ale w porównaniu z korekcyjnymi, znacznie większy odsetek posiada trzy lub więcej.

Nietrudno zauważyć, że obecnie okulary korekcyjne przestały być wyłącznie narzędziem służącym do poprawy wzroku. Stały się również modnym dodatkiem do stylizacji – i to do tego stopnia, że wiele osób cieszących się dobrym wzrokiem sięga po tzw. zerówki. Oczywiście jako element garderoby traktowane są również okulary przeciwsłoneczne. Postrzeganie okularów w taki właśnie sposób, potwierdza ich obecność w ofercie największych marek modowych na świecie – zarówno tych popularnych, jak i luksusowych. Niektóre modele stały się wręcz kultowe za sprawą noszących je ikon popkultury.

Skłoniło nas to do sprawdzenia, w jaki sposób okulary są dziś postrzegane przez Polaków. Badanie pozwoliło uzyskać odpowiedzi na wiele pytań związanych z wizerunkowym i psychologicznym aspektem noszenia okularów. Zachęcamy do lektury raportu.

Nie zawsze przez różowe okulary, czyli co o swoich okularach myślą Polacy?

86% uczestników naszego badania korzysta z różnego rodzaju okularów – korekcyjnych, przeciwsłonecznych lub zerówek. Postanowiliśmy dowiedzieć się od Polaków nieco więcej na temat tego, ile par okularów posiadają, jak często je noszą oraz jak wygląda ich ogólne nastawienie do tego elementu garderoby. Odpowiedzi wyraźnie różnią się w zależności od tego, o jaki typ okularów pytaliśmy.

Co sądzimy o naszych okularach korekcyjnych?

Okulary korekcyjne znane są już od starożytności, natomiast w Europie pojawiły się u schyłku średniowiecza. Przez wieki wygląd tego wynalazku mocno ewoluował – od przykładanych do oka kryształów i szkieł, przez charakterystyczne binokle, aż po okulary, które już dawno temu uchodziły za symbol mądrości. Z biegiem lat były one coraz bardziej ulepszane – nie tylko w kontekście jakości widzenia, lecz także estetyki wykonania.

Minęło tyle czasu, a okulary nadal są najchętniej wybieraną metodą korekcji wzroku. Spośród respondentów używających jakichkolwiek okularów, z korekcyjnych 39% korzysta zawsze, 26% zazwyczaj, a 16% czasami (pozostałe osoby rzadko lub nigdy). Ponad połowa użytkowników okularów korekcyjnych posiada tylko jedną parę, a co trzeci – dwie pary. Odsetek właścicieli trzech par wynosi 7%, natomiast posiadanie czterech lub więcej należy już do rzadkości (tylko 2% badanych).

Respondentów, którzy nie noszą okularów korekcyjnych, zapytano o powody takiego stanu rzeczy. W zdecydowanej większości przypadków okazał się bardzo prosty – 87% twierdzi, że ma dobry wzrok, który nie wymaga korekcji. Tylko 6% badanych rezygnuje z okularów, ponieważ uważa, że niekorzystnie w nich wygląda. Zaledwie 1% nie nosi okularów, ponieważ im przeszkadzają bądź stosują inną metodę korekcji w postaci soczewek kontaktowych.

Jakie jest nasze podejście do noszenia okularów korekcyjnych? 45% Polaków ma do nich neutralny stosunek, uważając je po prostu za zwykły przedmiot codziennego użytku. Co trzeci badany ma negatywne nastawienie – dla tych osób są przedmiotem, za którym nie przepadają, ale muszą z niego korzystać. Z kolei co piąty respondent uważa okulary korekcyjne za lubiany przez siebie przedmiot, w którym czuje się dobrze. Analiza odpowiedzi wykazała, że takie pozytywne podejście było częstsze wśród kobiet, natomiast u mężczyzn wyższy był odsetek odpowiedzi z nastawieniem neutralnym.

Częstsze niż jeszcze kilka lat temu traktowanie okularów nie tylko jako przyrządu optycznego, lecz także lubianego przez nas przedmiotu, będącego elementem garderoby lub wizerunku, zauważa Radosław Wiktorowicz aka Ghosteye – okularowy stylista, kolorysta, doradca wizerunku:

Już mało kto traktuje okulary wyłącznie jako „protezę wzroku”. Coraz częściej stojąc przed wyborem okularów korekcyjnych i przeciwsłonecznych, wzorujemy się na aktualnych trendach modowych, chcąc odnaleźć złoty środek pomiędzy idealnym widzeniem a efektownym wyglądem. Okulary w coraz większym stopniu stają się naszą modową wizytówką. A pole do popisu mamy ogromne – wszystko za sprawą nieskończonej ilości kształtów, zdobień, kolorów i materiałów wykorzystywanych w produkcji opraw.

Przeszkodą w postrzeganiu okularów jako modnego dodatku do stylizacji może być jednak aspekt ekonomiczny, co podkreśla Wero Wysoczyńska – stylistka, kostiumografka, wizażystka i wykładowczyni:

Znam bardzo niewiele osób, głównie ze środowiska zawodowego, które mają więcej niż jedną parę okularów. Ja sama mam trzy, czy to dużo? Polacy coraz częściej ubierają się odważnie, to fakt. Ale wciąż (na szczęście) podchodzimy do zakupów rozważnie. Trzeba przyznać, że designerskie oprawy wraz ze szkłami to niemały koszt. Rozumiem więc w zupełności ludzi, którzy uważają to za zbędny wydatek.

Czy lubimy nosić okulary przeciwsłoneczne?

Przyjrzyjmy się teraz okularom przeciwsłonecznym. Spośród wyodrębnionej wcześniej grupy użytkowników okularów różnego typu, przeciwsłoneczne w pogodny dzień zakłada zawsze 25% badanych, zazwyczaj 38%, czasami 19%, a rzadko 10%. Natomiast nigdy nie korzysta z nich tylko 8%. Korzystający z okularów przeciwsłonecznych mają najczęściej jedną lub dwie pary (odpowiednio 39% i 35% badanych). Odsetek osób posiadających więcej, jest jednak wyraźnie wyższy niż w przypadku okularów korekcyjnych – 16% zadeklarowało, że ma trzy pary, z kolei co dziesiąta ma ich cztery lub więcej.

Jakie są powody, dla których nie nosimy okularów przeciwsłonecznych? 14% osób niekorzystających z tego przedmiotu stwierdziło, że nie czuje takiej potrzeby, ponieważ słońce nie dokucza im aż tak mocno. Podobny odsetek wskazał, że okulary im po prostu przeszkadzają. Nieliczna grupa (7%) zwróciła uwagę na aspekty wizualne – uważa, że źle wygląda w okularach przeciwsłonecznych lub że nie pasują do ich garderoby. Najważniejszą przyczyną okazała się jednak wada wzroku i konieczność noszenia w tym samym czasie okularów korekcyjnych – tę odpowiedź zaznaczyło aż 61% badanych z tej grupy. Warto jednak pamiętać, że jedno wcale nie musi wykluczać drugiego, co wyjaśnia Paweł Januchowski – mistrz optyki z 30-letnim doświadczeniem w branży:

Obecna, bogata oferta okularów oraz soczewek okularowych sprawia, że latem wada wzroku nie musi nas ograniczać. Możemy zdecydować się na okulary przeciwsłoneczne z soczewkami korekcyjnymi, które zapewnią nam zarówno poprawę wzroku, jak i ochronę przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym. Biorąc pod uwagę komfort, jaki otrzymujemy, ich koszt jest stosunkowo niski. Dodatkowo możemy wybrać barwienie w odpowiadającym nam kolorze. Jako alternatywa sprawdzą się również okulary z fotochromem. Ich bezsprzecznym atutem jest dostosowanie poziomu zabarwienia soczewek do warunków nasłonecznienia. Dzięki takim okularom korygujemy wadę wzroku, a nasze oczy są chronione przed rażącym słońcem i promieniowaniem UV. Taki rodzaj soczewek okularowych również dostępny jest w kilku kolorach.

Co Polacy myślą o okularach przeciwsłonecznych? Najwięcej, bo prawie 80% badanych, postrzega je jako przedmiot poprawiający komfort widzenia w słońcu. Połowa z nas docenia ich znaczenie w kontekście zdrowia oczu, a więc ochrony przed promieniami UV. Tyle samo respondentów uważa je za lubiany dodatek do letnich stylizacji. 14% zwróciło uwagę na możliwość zachowania większej anonimowości w okularach przeciwsłonecznych. Tylko dla 9% są one przedmiotem, za którym nie przepadają, ale muszą z niego korzystać. Nasz stosunek do okularów przeciwsłonecznych jest zatem znacznie bardziej pozytywny niż w przypadku korekcyjnych.

Do czego są nam potrzebne okulary zerówki?

Okulary korekcyjne i przeciwsłoneczne to nie wszystko. Niektórzy sięgają bowiem po tzw. zerówki, czyli okulary ze szkłami o zerowej mocy, które nie korygują wzroku. Mogą pełnić za to inne funkcje – najczęściej wizerunkowe lub ochronne. Noszenie okularów wyglądających na pierwszy rzut oka na korekcyjne nie musi być zatem związane z posiadaniem wady wzroku. Czy takie rozwiązanie jest popularne wśród Polaków? Aby to sprawdzić, zapytaliśmy naszych respondentów, czy kiedykolwiek zdarzyło im się nosić ten typ okularów. 27%, czyli całkiem spora grupa odpowiedziała twierdząco.

Różne są powody, dla których decydujemy się na noszenie okularów bez mocy. Okazało się, że aspekt wizualny ma tutaj największe znaczenie, bo nieco ponad połowa z tych osób chciała w ten sposób urozmaicić swój wygląd. 37% korzystało z zerówek ze względu na właściwości optyczne (np. specjalne szkła do komputera). Nieco mniej przyznaje, że zaczęło nosić zerówki, ponieważ uległo modzie na okulary. Z kolei co piąta osoba użyła ich jako alternatywy dla biżuterii lub elementu mającego podkreślić oczytanie czy profesjonalizm. U 17% ankietowanych zerówki spełniły rolę ramy dla twarzy, zastępującej makijaż oczu. Czasami bywają też uzupełnieniem przebrania na różnego rodzaju imprezach tematycznych – taką opcję wskazało 11%.

O fenomen noszenia zerówek zapytaliśmy mistrza optyki Pawła Januchowskiego:

Już nie tylko okulary przeciwsłoneczne stanowią idealny dodatek do każdej stylizacji. Dzięki różnorodności oferty również okulary korekcyjne mogą z powodzeniem uzupełniać nawet najbardziej modny outfit na każdą okazję. Właśnie z tego powodu coraz popularniejsze są okulary bez mocy korekcyjnej, potocznie nazywane zerówkami. Często wybierają je osoby bez wady wzroku, które dużo czasu spędzają przed ekranami urządzeń elektronicznych. Wtedy są wyposażone w specjalną powłokę, która ogranicza negatywny wpływ światła niebieskiego na oczy.

Pozytywnie czy negatywnie – jak postrzegamy siebie i innych w okularach?

Okulary korekcyjne bez wątpienia są przedmiotem, który może kształtować nasz wizerunek. Ponad połowa badanych uważa, że ich noszenie może wpływać na to, co myślą o nas inni. Nie zgadza się z tym 23% respondentów, natomiast co piąta osoba nie ma zdania. Wyniki te kształtują się bardzo podobnie u kobiet i mężczyzn. O to, dlaczego tak duża część społeczeństwa przypisuje komuś określone cechy na podstawie okularów, zapytaliśmy Magdalenę Popek – psycholożkę biznesu, trenerkę i współwłaścicielkę Podkarpackiego Centrum Szkoleniowego:

Okulary, podobnie jak inne łączące się z wiedzą, mądrością i inteligencją przedmioty codziennego użytku, wzbudzają w nas (często w sposób nieuświadomiony) serię skojarzeń dotyczących naszych rozmówców. Nie bez powodu, prowadząc spotkania biznesowe, wykłady online czy konferencje, wybieramy tło z biblioteczką lub książkami – oddziałujemy w ten sposób na przekonania i skojarzenia, którymi kierujemy się w społeczeństwie. Podobną rolę pełnią okulary, które wiążą się z inteligencją, oczytaniem (wzrokiem zmęczonym od pracy lub nabywania wiedzy) oraz prestiżem.

Zauważyliśmy jednak, że przekonanie o wpływie okularów na sposób myślenia o innych maleje wraz z wiekiem. Odsetek ankietowanych, którzy tak uważają, wynosi 64% w grupie wiekowej 18–24 lata i 59% u osób w wieku 25–34 oraz 35–44 lata. U starszych respondentów spada już poniżej 50%, najniższy poziom osiągając u osób 65+ (35%). O komentarz w tej sprawie ponownie poprosiliśmy Magdalenę Popek:

Taka tendencja może wiązać się z doświadczeniem dotyczącym okularów – wraz z upływem czasu, zmianą stanu zdrowia czy długotrwałą pracą przy komputerze nasz wzrok po prostu ulega pogorszeniu i nabieramy tego świadomość. Można zaryzykować, że okulary po prostu stają się czymś standardowym, normalnym i służącym jasnemu celowi – poprawie widzenia, niekoniecznie budowania wizerunku.

Skojarzenia na temat okularników

W jaki sposób okulary korekcyjne wpływają na stereotypy i skojarzenia kulturowe? Aż ⅔ respondentów uważa, że ich noszenie dodaje powagi. Ponad połowa jest zdania, że okulary podkreślają profesjonalizm oraz sprawiają wrażenie większej inteligencji i oczytania. Dość spora grupa (41%) przyznaje również, że okulary wpływają na bardziej atrakcyjny wygląd (choć taki sam odsetek respondentów nie ma zdania w tym temacie).

Natomiast zdecydowanie nie zgadzamy się ze stwierdzeniami, że noszenie okularów to obciach lub oznaka słabości (uważa tak zaledwie 9% badanych). Co drugi respondent nie zgadza się również z tym, że okulary postarzają (jednak aż co trzeci nie ma zdania w tej sprawie). A czy okulary to według nas przedmiot dodający odwagi i pewności siebie? Trudno powiedzieć, ponieważ w tej kwestii opinie były najbardziej podzielone.

Sytuacje z życia okularnika

Naszych respondentów zapytaliśmy też o różne życiowe sytuacje, które były związane z wpływem okularów korekcyjnych na sposób postrzegania ich przez innych ludzi. Najczęściej twierdzili, że ze względu na założone okulary nie zostali rozpoznani przez znajomych, ktoś zawyżył lub zaniżył ich wiek lub wziął za kogoś innego. Niektórym okulary pozwoliły też zwrócić na siebie większą uwagę. Oto przykładowe odpowiedzi:

• Każdy twierdzi, że w okularach wyglądam na bardziej poważnego, niż jestem w rzeczywistości.
• Jestem nauczycielką, bez okularów ludzie biorą mnie w szkole za uczennicę.
• Ktoś mi powiedział, że bez tych okularów nie zwróciłby na mnie uwagi. Nie bylibyśmy potem małżeństwem.
• Mojej przyjaciółce, która jest ekspedientką w sklepie, nie powiedziałam o zakupie okularów. Gdy weszłam, potraktowała mnie jak normalnego kupującego.
• Pokazując się w nowych okularach, zawsze słyszy się komentarze o tym, czy pasują nam, czy nie, nawet jeżeli o to nie pytaliśmy.

Jeśli chodzi o sposób myślenia o innych osobach na podstawie okularów, ankietowani najczęściej mówili o postrzeganiu kogoś jako osobę mądrą i oczytaną, co – jak sami przyznawali – w wielu przypadkach okazywało się złudne. Niektórzy  spotykali się też z sytuacjami, kiedy ktoś dzięki okularom chciał zrobić lepsze wrażenie.

• Mój przyjaciel – serdeczny, acz bez przesady inteligentny – od kiedy nosi okulary, wygląda wręcz jak profesor.
• W czasie rekrutacji do pewnej pracy niektórzy specjalnie przychodzili w okularach, aby sprawiać wrażenie mądrzejszych, chociaż wcale tego nie potrzebowali.

Niekiedy okulary wpływają też na ogólne wrażenie, jakie robi na nas dana osoba, o czym świadczy chociażby ta wypowiedź:

• Często byłam negatywnie zaskoczona wyborami okularów przez moich znajomych. W większości uważałam je za zbyt duże, zbyt małe lub w inny sposób niedopasowane do twarzy. Jeżeli ktoś ma dobrze dobrane okulary (najlepiej klasyczne, nieekstrawaganckie), wtedy o wiele pozytywniej odbieram taką osobę.

Większość odpowiedzi wskazuje, że okulary wpływają na nasz wizerunek w pozytywny sposób. Z drugiej strony badani bardzo często przywoływali historie z dzieciństwa na temat bycia wyśmiewanymi przez rówieśników z powodu noszenia okularów. Z czego może wynikać negatywne postrzeganie okularników wśród najmłodszych? Wyjaśnia Magdalena Popek:

Okulary, podobnie jak inne odróżniające nas od grupy aspekty (np. ubiór czy nieprzeciętny wzrost) często są obiektem dyskusji wśród dzieci. Wiele osób wspomina w podobny sposób zalecane przez ortopedów buty korekcyjne, które – delikatnie mówiąc – bywały różnej urody. W dzieciństwie akceptacja grupy jest bardzo ważna, stąd między innymi takie skojarzenia. Całe szczęście – obecnie na rynku istnieje ogromny wybór pięknych, designerskich i eleganckich oprawek, które sprawiają, że okulary zaczęły pełnić również funkcję dekoracyjną i biżuteryjną, stając się elementem mody lub osobistego stylu. I oby tak pozostało!

Moda okularowa w polskim wydaniu, czyli jaki styl oprawek nam odpowiada?

Skoro dla wielu z nas okulary to nie tylko przyrząd do korekcji wzroku lub ochrony przed słońcem, lecz także element garderoby, postanowiliśmy sprawdzić, jak bardzo interesujemy się modą okularową i jakie mamy pod tym względem preferencje. Aż 68% badanych twierdzi, że interesuje się szeroko pojętą modą, natomiast śledzenie trendów optycznych nie jest już tak popularne – przyznaje się do tego niemal o połowę mniej osób.

Użytkownicy okularów są mocno podzieleni w temacie dobierania okularów do stylizacji lub stylizacji do okularów. 11% z nich robi to zawsze, 27% zazwyczaj, 23% czasami, a po 20% rzadko lub nigdy. Tę ostatnią grupę zapytaliśmy o powód, dla którego nie dobiera okularów do outfitu lub odwrotnie. Osoby te najczęściej nie posiadają tylu par okularów lub po prostu nie przywiązują do tego wagi. Czasami uzasadniają to brakiem czasu albo nie widzą w tym większego sensu. Nieliczni ankietowani twierdzą, że ich okulary pasują do każdej stylizacji, dlatego nie muszą przejmować się doborem.

Co przyciąga nasz wzrok przy zakupie okularów?

Przy wyborze nowych okularów kluczowym aspektem jest dla nas dopasowanie do twarzy – łącznie 91% uznało go za ważny. Nie powinno to dziwić, ponieważ nawet najładniejszy model oprawek nie przyniesie oczekiwanego efektu, jeżeli nie zostanie dopasowany do naszej indywidualnej cechy, jaką jest kształt twarzy. Podkreśla to także mistrz optyki Paweł Januchowski:

Okulary dobrze dobrane do kształtu twarzy to klucz do sukcesu zarówno przy tworzeniu codziennych stylizacji, jak i odwróceniu uwagi od naszych niedoskonałości i podkreśleniu zalet urody. Jeśli już wcześniej mieliśmy model okularów, który dobrze prezentował się na naszej twarzy, warto trzymać się podobnych do niego kształtów przy wyborze nowej pary. Jednakże coraz bogatszy asortyment zachęca do wypróbowania czegoś nowego.

Okularów nie musimy jednak kupować wyłącznie w stacjonarnych salonach optycznych, aby mieć możliwość przymiarki, co także wyjaśnia nasz ekspert:

Internetowi optycy, tacy jak wOkularach.pl, obecnie oferują różne możliwości dopasowania okularów. Z pomocą przychodzą tutaj wymiary oprawek podane przy każdym modelu, a także nowoczesne narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję, takie jak np. Wirtualna Przymierzalnia. Dzięki nim jesteśmy w stanie sprawdzić, czy dana oprawka nie będzie dla nas zbyt duża lub za mała. Jeśli jednak jesteśmy zwolennikami tradycyjnego przymierzania okularów, to równie dobrze możemy zamówić do domu kilka modeli. Po przymiarce zachowujemy wtedy te, które nam odpowiadają, natomiast pozostałe odsyłamy za darmo do sklepu.

Co jeszcze oprócz dopasowania do twarzy jest dla nas ważne? Na drugim miejscu znalazła się wygoda noszenia, a na trzecim wygląd okularów. Dopiero w dalszej kolejności zwracamy uwagę na jakość wykonania i cenę. Natomiast zdecydowanie najmniej istotna okazała się marka – jako ważny czynnik przy zakupie nowych okularów wskazało ją łącznie tylko 22% badanych.

Nieco ponad połowa z nas przy zakupie nowych okularów bierze też pod uwagę aktualnie panujące trendy. Inspiracje czerpiemy najczęściej z internetu – dla 65% badanych są to media społecznościowe, takie jak Instagram, a dla 58% różnego rodzaju portale. W mniejszym stopniu wiedzę o trendach czerpiemy z czasopism modowych (44%) czy telewizji (32%). W przybliżeniu co piąta osoba dowiaduje się o modzie okularowej od rodziny lub znajomych bądź śledzi modowe wydarzenia.

Wygląd okularów okazał się jednym z najważniejszych czynników przy wyborze nowych okularów. Postanowiliśmy jednak nieco bardziej szczegółowo dowiedzieć się, jakie cechy odgrywają tutaj kluczową rolę. Łącznie 86% ankietowanych za ważny lub najważniejszy uznało kształt oprawek, a 78% ich kolor. Na nieco dalszy plan schodzą za to wielkość oprawek, grubość ramek i grubość soczewek, choć i tak większość respondentów uważa je za istotne.

Klasyka czy ekstrawagancja – na co stawiamy?

Wybór oprawek jest obecnie ogromny, a w ofercie optyków znajduje się wiele nietuzinkowych modeli. Ponad połowa badanych uznała się jednak za zwolenników okularów o klasycznym wyglądzie, które nie rzucają się zbytnio w oczy. Bardziej ekstrawaganckie, które pozwalają wyróżnić się z tłumu, woli tylko 18%. Pozostali nie opowiedzieli się jednoznacznie za żadną z tych opcji – wybraliby jedną lub drugą w zależności od sytuacji. Dlaczego do mody okularowej podchodzimy dość zachowawczo i niezbyt chętnie eksperymentujemy z nietuzinkowymi modelami? W tej sprawie poprosiliśmy o opinię stylistę opraw okularowych Radosława Wiktorowicza:

Optyka okularowa w aspekcie mody stale ewoluuje. Mimo obecności w salonach optycznych opraw o coraz to bardziej szalonych formach, barwach i zdobieniach, jako Polacy zdecydowanie częściej decydujemy się na klasyczne kształty i stonowane kolory. Wynika to z kilku powodów. Po pierwsze bardzo często oprawki korekcyjne, które goszczą na naszych nosach, są jedynymi, które posiadamy – to z kolei idzie parze z powściągliwością w dizajnie. Inaczej mówiąc: stawiamy na produkt, którego estetyka i komfort pozwala na użytkowanie zarówno w pracy, jak i w domu. Drugi powód to modowa zachowawczość wywołana brakiem potrzeby wyróżniania się z tłumu. Sięgamy zatem po typowe wzory okularów, które okażą się spójne z klasycznymi elementami naszej garderoby. Po trzecie wiele osób (szczególnie mężczyzn) traktuje wybór okularów czysto pragmatycznie, co oznacza nacisk przede wszystkim na komfort i lekkość. Nieco frywolniej podchodzimy do wyboru okularów przeciwsłonecznych, których nietuzinkowe kształty coraz częściej goszczą na twarzach Polaków.

Podobnego zdania jest stylistka Wero Wysoczyńska:

Sądzę, że zachowawczość w wyborze opraw wynika z kilku powodów. Przede wszystkim, Polacy w swoich decyzjach zakupowych na ogół kierują się klasyką w formie i kolorze. Nie ma też jednoznacznych trendów dotyczących opraw, więc wybieramy bezpiecznie. Poza tym okulary są elementem, który wielu z nas (również ja) ma na nosie przez cały czas. Dobrze mieć zatem coś, co nie zacznie nas drażnić – jak zbyt mocne perfumy. Nie powinny być więc zbyt krzykliwe w kolorze ani za duże i ciężkie. I na koniec: myślę, że wciąż jeszcze nie jest popularne traktowanie opraw jako elementu biżuteryjnego, stąd bardzo często mamy tylko jedną parę, która powinna pasować do wszystkiego.

Bogactwo kolorów i kształtów – które lubimy najbardziej?

Kolor i kształt to dla nas najważniejsze cechy wyglądu okularów, które wpływają na decyzję o zakupie danego modelu. Dlatego sprawdziliśmy, jakie okulary są najbardziej pożądane przez Polaków. Najwięcej, bo niemal połowa badanych preferuje kształt owalny, 39% prostokątny, 30% okrągły, a 28% kocie oczy. Okulary typu pilotki wskazało tylko 12% badanych.

Z kolei zdecydowanie najbardziej preferowanym kolorem oprawek jest czarny – wskazało go niemal 3 na 4 badanych. Pozostałe kolory ankietowani wskazywali znacznie rzadziej – w przybliżeniu co czwartej osobie odpowiadają też oprawki brązowe lub złote, a co piątej srebrne bądź niebieskie. Z czego wynika tak duża przewaga czarnych oprawek? Radosław Wiktorowicz wyjaśnia:

Tak jak w wielu innych modowych wyborach, decydując się na kolor opraw, bardzo często stawiamy na czarny. Wynika to z praktyczności i uniwersalności koloru oraz świadomości, że okulary o tej barwie będą komponowały się ze wszystkim. Biorąc pod uwagę dobór okularów, zachowawczość jako cecha czarnej barwy jest tylko pozorna. Częstokroć czarne oprawy nadają twarzy sznytu, mocno kontrastując z karnacją i (jak w przypadku kobiet) znakomicie komponują się z oprawą oczu. Uniwersalność w połączeniu z elegancją to najczęstsze powody decydowania się na czarne oprawki.

Niewielkie znaczenie marki przy zakupie okularów uwidoczniło się też w pytaniu o ulubiony brand – okazało się, że ma go tylko co czwarty badany. Spośród tych osób największy odsetek wskazał firmę Ray-Ban (46%). Poza nią na podium znalazły się jeszcze Dolce&Gabbana oraz Polaroid, wskazane przez co czwartego respondenta. Między 10 a 20% badanych wybrało też marki, takie jak: Emporio Armani, Versace, Michael Kors, Solano, Oakley, Prada i Vogue.

Okulary w roli głównej. Jak zapisały się w naszej świadomości dzięki popkulturze?

Okulary są przedmiotem, który znalazł swoje miejsce również w popkulturze. Dlatego na koniec badania postanowiliśmy sprawdzić wiedzę Polaków na temat popularnych modeli okularów oraz noszących je ikon popkultury. Okazało się jednak, że 63% Polaków nie zna konkretnych modeli ze świata filmu ani muzyki. Pozostali jako przykład najczęściej podawali tzw. lenonki (26%) i model Aviator, czyli pilotki (22%). Tylko 3% kojarzy model Wayfarer, a 2% Clubmaster. Co ciekawe, wszystkie podane przykłady to modele marki Ray-Ban.

Spośród respondentów twierdzących, że kojarzą konkretne okulary z popkultury, wielu miało jednak problem z ich nazwaniem. Przykładowo zamiast nazwy Aviator pojawiały się opisy typu okulary Toma Cruise'a z „Top Gun”. Zamiast nazw konkretnych modeli badani bardzo często wpisywali tylko firmę – głównie Ray-Ban, co po raz kolejny w tym badaniu świadczy o największej popularności tej marki okularów wśród Polaków.

W temacie popkultury zdecydowanie lepiej niż znajomość modeli wypada znajomość znanych okularników – kojarzy ich bowiem ponad połowa badanych. Respondenci, podając przykłady, mogli wpisywać zarówno prawdziwe osoby, jak i fikcyjne postacie. Najwięcej, bo 28%, kojarzy Harry’ego Pottera. Na drugim miejscu znalazł się John Lennon, od którego nazwę wzięły popularne lenonki (19%), a na trzecim Woody Allen (12%). Inne znane osoby, które często kojarzymy z okularami, to m.in. Elton John, Jerzy Owsiak i Kuba Wojewódzki. Co ciekawe, znacznie rzadziej kojarzymy sławne kobiety noszące okulary – czasami wymieniane były tutaj m.in. serialowa Brzydula, Elżbieta Zapendowska i Agata Młynarska.

Najważniejsze wnioski z badania

Okulary to dla milionów ludzi na świecie nieodłączna część życia. Jak pokazują wyniki naszego badania, postrzeganie tego przedmiotu jest dość zróżnicowane – dla jednych jest to lubiany element wizerunku, dla drugich konieczność budząca negatywne emocje, inni zaś widzą je jako coś neutralnego, zwykły przedmiot codziennego użytku. Bardziej pozytywne nastawienie mamy w stosunku do okularów przeciwsłonecznych. Lubimy je nie tylko za ochronę wzroku i komfort widzenia w słoneczny dzień – dla połowy z nas są też ulubionym dodatkiem do letnich stylizacji.

W polskim społeczeństwie panuje duże przekonanie o wpływie, jaki ma noszenie okularów korekcyjnych na sposób myślenia o drugiej osobie. Według większości z nas jest on korzystny – uważamy bowiem, że okulary dodają powagi oraz podnoszą wrażenie profesjonalizmu i inteligencji. Dziś zdecydowanie nie są uważane za obciach czy oznakę słabości. W niektórych sytuacjach noszenie okularów potrafi całkowicie zmienić odbiór danej osoby, o czym świadczą historie, którymi podzielili się uczestnicy naszego badania.

Pomimo deklarowanego przez wielu respondentów zainteresowania modą oraz ogromnej wagi, jaką przywiązujemy do wyglądu okularów podczas zakupu nowej pary, nasza świadomość na temat trendów optycznych jest niewielka. Większość Polaków nie zna konkretnych modeli okularów ani nie ma swojej ulubionej marki. Jeśli już szukamy inspiracji na temat mody okularowej, to najczęściej w internecie. Przy wyborze oprawek stawiamy zazwyczaj na klasykę – owalne lub prostokątne modele w pasującej do wszystkiego czerni.

Metodologia badania

Badanie zostało przeprowadzone w lutym 2022 r. metodą CAWI, czyli w formie ankiety elektronicznej. Anonimowy kwestionariusz składał się z pytań zamkniętych i otwartych. Uzyskaliśmy odpowiedzi od 1037 respondentów, spośród których 60% stanowiły kobiety, a 40% mężczyźni. W gronie uczestników badania znaleźli się zarówno mieszkańcy dużych, średnich i małych miast, jak i wsi. Najliczniej reprezentowane były grupy wiekowe 25–34 lata (33%) oraz 35–44 lata (27%).