Angiografia fluoresceinowa – na czym polega badanie?

Angiografia fluoresceinowa stanowi jeden z wariantów techniki obrazowania medycznego. Celem badania jest stworzenie wizualizacji stanu naczyń krwionośnych w różnych partiach organizmu człowieka. Szczególnym rodzajem diagnostyki jest angiografia wykorzystywana do rozpoznawania chorób okulistycznych.

Angiografia fluoresceinowa – kiedy jest potrzebna?

Angiografia fluoresceinowa (w skrócie podawana jako AF) jest wykorzystywana podczas badań w kierunku rozmaitych schorzeń. Pozwala rozpoznać nowotwory oka oraz różne zmiany zachodzące w obrębie siatkówki. Tego rodzaju kontrola powinna być wykonywana u pacjentów z retinopatią cukrzycową. Dzięki temu możliwe jest także obserwowanie stanu dna oka. Ten rodzaj badań diagnostycznych pozawala też wykryć obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.

Na angiografię fluoresceinową kierowani są pacjenci z podejrzeniem obrzęku plamki żółtej. Na podstawie badania można sprawdzić funkcjonowanie krążenia i pracę naczyń. Wariantem badania jest wykonywana jednocześnie koherentna tomografia optyczna, czyli OCT. Metoda ta jest bardzo ważna w przypadkach podejrzenia zwyrodnienia plamki żółtej. Angiografia fluoresceinowa pozwala zdiagnozować nieprawidłowości w rozmieszczeniu barwnika (występujące np. przy barwnikowym zwyrodnieniu siatkówki) i obecność ciał obcych.

Jak przebiega badanie angiografii fluoresceinowej oka?

Angiografia fluoresceinowa polega na wykonaniu zdjęć dna oka i tęczówki w bardzo wysokiej rozdzielczości, przy wykorzystaniu zjawiska fluorescencji emisji światła. Stosowane jest tu światło o określonej długości. Pacjent otrzymuje dożylnie fluoryzujący kontrast, który na fotografiach odzwierciedli proces przepływu przez naczynia krwionośne. Badanie przeprowadzane jest w pozycji siedzącej, przed specjalną kamerą (fundus camera).

Podczas angiografii fluoresceinowej oka lekarz może zobaczyć stan nabłonka barwnikowego siatkówki i naczyń, których nie da się zaobserwować podczas oftalmoskopii. W zdrowym oku naczynia siatkówki są szczelne i składniki krążące wraz z krwią nie wydostają się poza ich granice. Jeżeli do takiej nieprawidłowości dochodzi – fluoresceina jest doskonale widoczna.

Przepuszczona fluoresceina w wyraźny sposób świeci poza naczyniami i jest sygnałem schorzenia. Brak efektu świecenia także oznacza stan chorobowy, bowiem świadczy o braku przepływu i niedrożności naczyń krwionośnych siatkówki, naczyniówki i ciała szklistego.

Angiografia fluoresceinowa na NFZ

Angiografia fluoresceinowa jest wykonywana w ramach NFZ. Trudno określić czas oczekiwania na badanie, bo w każdej przychodni kolejka oczekujących może być inna. Dlatego najlepiej dowiadywać się o terminy w kilku miejscach.

Angiografia fluoresceinowa – przygotowanie do badania

W ramach przygotowania do angiografii fluoresceinowej lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem. Należy poinformować o wszelkich alergiach i reakcjach uczuleniowych doznawanych w przeszłości. Powinny być omówione z lekarzem wszelkie choroby przewlekłe i problemy zdrowotne, z jakimi się zmagamy.

Istnieje ryzyko odczuwania mdłości po podaniu fluoresceiny, dlatego na badanie należy przyjść na czczo (jeśli odbywa się to rano) lub w odstępie kilku godzin po posiłku, jeśli badanie odbywa się np. po południu.

Angiografia fluoresceinowa – ile trwa?

Angiografia fluoresceinowa trwa jedną, półtorej lub dwie godziny. To zależy od celu badania i uwarunkowań indywidualnych.

Angiografia fluoresceinowa przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do angiografii fluoresceinowej jest ciąża i nadwrażliwość pacjenta na którykolwiek składnik wykorzystywanego preparatu. Badanie nie jest przeprowadzane u pacjentów zmagających się z:

• alergią na jod lub fluoresceinę
• niewydolnością nerek
• astmą oskrzelową
• nadczynnością tarczycy

Przeciwwskazaniem do angiografii fluoresceinowej jest niedawno przebyty zawał serca lub udar. Niedawno wszczepione by-passy wymagają odstępu od badania przynajmniej trzech miesięcy. Przeszkodą może być także złe tolerowanie substancji kontrastującej.

Skutki uboczne angiografii fluoresceinowej

Skutkiem ubocznym angiografii fluoresceinowej mogą być wspomniane już mdłości i wymioty. Dotyka to nie więcej niż 4% pacjentów. Możliwy jest dyskomfort w okolicy brzucha i bardzo rzadko omdlenia i swędzenie skóry. Błyski aparatu fotograficznego może wywoływać czasowe zaburzenia widzenia. Z uwagi na ryzyko wstrząsu anafilaktycznego z powodu podania fluoresceiny (silna reakcja alergiczna), personel medyczny musi mieć możliwość zastosowania resuscytacji. Osoba poddana badaniu jest monitorowana i pozostaje pod kontrolą przez pół godziny po jego zakończeniu.

Do badania konieczne jest zastosowanie kropli powiększających źrenicę. To wiąże się z czasowym paraliżem zdolności oka do akomodacji. Światłowstręt i zaburzenia ostrości widzenia trwają zwykle przez kilka godzin, dlatego niemożliwe jest po angiografii prowadzenie samochodu czy praca przy komputerze. Warto zabrać ze sobą okulary przeciwsłoneczne, które złagodzą nadwrażliwość na światło.

Skutkiem ubocznym angiografii fluoresceinowej jest zmiana zabarwienia skóry, spojówki i śluzówki oka. Do czasu wydalenia jej z organizmu widoczny będzie żółtawy odcień (ustępuje po 12 godzinach lub szybciej). Nie jest to w żaden sposób niebezpieczne, więc nie ma powodów do niepokoju. W ciągu doby (maksymalnie do 36 godzin) po badaniu charakterystyczne jest też zielonkawe zabarwienie moczu. Symptomy te mijają samoistnie i powodują żadnych problemów zdrowotnych. Angiografia fluoresceinowa może być wykonywana wielokrotnie, u pacjentów w każdym wieku.

Angiografia fluoresceinowa a inne badania

Należy wziąć pod uwagę, że jeśli pacjent ma zaplanowane badania radiologiczne – w ciągu kolejnych 36 godzin od zastosowania fluoresceiny, wyniki mogą być zafałszowane. Przyczyną jest intensywne zobrazowanie w promieniach X w nerkach i drogach moczowych (do czasu wydalenia z organizmu fluoresceiny). Z analizą krwi i moczu również należy odczekać 4 dni.

Angiografia oka cena

Na badanie możesz umówić się w prywatnych klinikach. Cena angiografii oka – w zależności o miasta i cennika danej placówki – mieści się w przedziale od 180 do 350 zł.

Bibliografia:

1. D. Baddam, S. Ragi, S. Tsang, W. Ngo, Ophthalmic Fluorescein Angiography [w:] Methods in molecular biology 2023;2560 (dostęp: 20.04.2023).
2. D. Porter, What Is Fluorescein Angiography? American Academy of Ophtomalogy (dostęp: 20.04.2023).
3. A. Cavallerano, Ophthalmic fluorescein angiography [w:] Optometry clinics 1996;5 (dostęp: 20.04.2023)
4. A. Pogrzebielski, Angiografia fluoresceinowa (dostęp: 20.04.2023)