Ból oka – jakie mogą być przyczyny?

Bóle oka, podobnie jak każdy inny rodzaj bólu, jest dla człowieka sygnałem ostrzegawczym. Choć nie może się to kojarzyć z niczym dobrym, to warto pamiętać, że ból może uratować zdrowie i życie. To znak, że dzieje się coś złego. Bóle oka mogą mieć różne nasilenie i towarzyszące symptomy. Co najczęściej powoduje bóle oka i jak należy postępować w takich sytuacjach? Dowiesz się z naszego poradnika.

Różne rodzaje bólu oka

Ból oka może występować w różnych formach i z różną intensywnością. Uzmysłowienie sobie jakiego rodzaju bólu doświadczamy jest bardzo pomocne w znalezieniu przyczyny dolegliwości. Mówiąc o bólu oka możemy przez to rozumieć:

• ból oka powierzchniowy
• ból oka głęboki

Najbardziej pospolitą przyczyną bólu oka (lub obojga) jest zmęczenie oczu. Ma to związek z nadwyrężeniem narządu wzroku podczas pracy przy komputerze, jazdy samochodem lub intensywnego skupienia na czytanym tekście. Znaczenie ma tutaj prawidłowe przygotowanie stanowiska pracy, ergonomia i przerwy na ćwiczenia oczu i odprężenie.

Powierzchniowy ból oka może być wywołany przez ciało obce. W takim przypadku zwykle nie mamy wątpliwości co do źródła problemu. Ale podobny rodzaj bólu oka, polegający na silnym uczuciu podrażnienia, pieczenia i swędzenia występuje podczas stanów zapalnych w obrębie gałki ocznej.

Bólem oka określa się także schorzenia powieki. Specyficznym problemem jest tzw. jęczmień czyli bolesny obrzęk, który powstaje w wyniku gromadzenia się ropy. Przyczyną jest zainfekowanie gronkowcem złocistym z powodu przeniesienia drobnoustrojów przez brudne dłonie. Obniżona odporność, podeszły wiek i skłonność do alergii zwiększają ryzyko pojawienia się jęczmienia na oku.

Ból oka wywołany stanem zapalnym

Ból oka spowodowany stanem zapalnym może być odczuwalny na powierzchni lub obejmować w szerszym zasięgu oczodół. Ten ostatni rodzaj dolegliwości występuje wówczas, gdy infekcja dotyczy zatok. Cechą szczególną jest:

• ból powyżej gałki ocznej lub za nią
• ból w kąciku oka
• ból rozchodzący się na jedną stronę głowy

Jeśli ból oka jest wywołany zapaleniem zatok, towarzyszy temu często podwyższona temperatura i katar. Gdy odczuwamy ból oka w stopniu umiarkowanym, przyczyną może być zapalenie brzegów powiek.

Stan zapalny powodujący powierzchniowy ból oka jest najczęściej spowodowany przez:

• zapalenie spojówek – wraz z bólem pojawia się zaczerwienienie oczu, uciążliwe pieczenie powodujące chęć pocierania oczu. Współwystępującym objawem jest też światłowstręt i nadmierne wydzielanie łez. Warto podkreślić, że zapalenie spojówek bywa spowodowane drobnoustrojami lub alergią;
• zapalenie rogówki – wraz z nim często następuje pogorszenie ostrości wzroku i pojawia się ropna wydzielina. Przypadłość ta może być wynikiem nieprawidłowego użytkowania soczewek kontaktowych;

Jeżeli interesują Cię soczewki kontaktowe >> zapraszamy do sklepu Bezokularow.pl

• zapalenie błony naczyniowej – ból oka występuje wraz z bólem głowy i nadwrażliwością na światło. Zaburzenia widzenia to męty i mroczki przed oczami oraz łzawienie;
• zapalenie twardówki – objawia się podobnie jak w powyższych stanach zapalnych, czyli wraz ze światłowstrętem, zaczerwienieniem i obniżeniem komfortu widzenia. Ból oka wywołany zapaleniem twardówki ma tendencję do promieniowania na różne strony;
• ropostek – zapalenie mocno zaawansowane, które widoczne jest w postaci biało-żółtej ropy w przedniej komorze oka. Taki ostry stan zapalny rozwija się w konsekwencji braku leczenia innych infekcji oka.

Ból oka a inne choroby

Ból oka występuje także na podłożu innych niebezpiecznych schorzeń. Niektóre rodzaje nowotworów oka wiążą się z takim objawem. Podczas epidemii COVID-19 lekarze odnotowywali jako jeden z uciążliwych objawów zakażenia właśnie ból oczu, szczególnie podczas wykonywania ruchów gałek. Porównaj to z objawiami dystrofii Cogana.

Ból oka jako objaw neurologicznych chorób

Ból oka może być spowodowany schorzeniami układu nerwowego. Wraz z nim pojawiają się neurologiczne zaburzenia widzenia, których wyróżniającą cechą jest:

• nagłe pojawienie i gwałtowne pogorszenie wzroku
• mroczki przed oczami
• brak reakcji źrenic na światło

Przyczyną może być zapalenie nerwu wzrokowego wynikające z takich chorób, jak cukrzyca, nadciśnienie, reumatyzm, zapalenie tętnic.
Ból oka występujący wraz z silnym bólem głowy to sygnał migreny ocznej – uciążliwej dolegliwości, która utrudnia normalne funkcjonowanie. Tu charakterystyczne jest występowanie m.in. aury oraz zaburzenia widzenia w postaci niestabilnego, drgającego obrazu.

Ból oka przy chorobach okulistycznych

Ból oka występuje przy niektórych chorobach okulistycznych. Jest to jeden z objawów jaskry. Podczas diagnozowania problemu ważnym badaniem jest tonometria, która mierzy poziom ciśnienia w oku.

Inną powszechną chorobą okulistyczną wywołującą ból oka, z którą zmagają się seniorzy, jest zaćma. Tu główny problem polega na zmętnieniu soczewki, które leczy się poprzez prosty zabieg.

Ból oka może być spowodowany brakiem odpowiedniej korekcji wady refrakcji. Szczególnym przypadkiem jest różnowzroczność (inaczej astenopia), gdy mamy do czynienia z odrębnymi wadami w prawym i lewym oku lub ze znaczną różnicą wielkości wady.

Ból oka jest jednym z sygnałów zespołu suchego oka. Schorzenie, choć pozornie niegroźne, może skutkować skłonnością do infekcji z powodu osłabienia naturalnej ochrony narządu wzroku. Zbyt skąpa ilość filmu łzowego oznacza łatwiejszy dostęp dla bakterii i wirusów.

Istnieją również rzadkie choroby okulistyczne objawiające się bólem oka, np. keratopatia. Jeżeli dyskomfort pojawia się podczas ruchów powiek, w trakcie mrugania, konieczna jest diagnostyka w kierunku dystrofii Fuchsa.

Diagnostyka bólu oka

Ból oka powinien być zawsze skonsultowany ze specjalistą. Istnieje wiele przyczyn, które mogą stać za przykrą dolegliwością, a wiele z nich wymaga pogłębionych badań. Aby ustalić jakie jest źródło bólu oka konieczne jest przeprowadzenie badania w lampie szczelinowej. Inną ważną metodą diagnostyczną jest badanie dna oka.

Ocenę ilości i jakości filmu łzowego pozwala ustalić test Schirmera. Gdy zachodzi podejrzenie, że ból oka jest spowodowany nowotworem, niezbędne jest wykonanie rezonansu magnetycznego i USG gałki ocznej. Gdy wywiad lekarski wskazuje na problemy układu nerwowego – niezbędna jest konsultacja z neurologiem.

Domowe sposoby na ból oka

Domowe sposoby na ból oka pomogą nieco złagodzić dolegliwości. Pamiętaj jednak, że zawsze należy skonsultować się w tej sprawie z okulistą. Prawidłowe leczenie bólu oka może być prowadzone tylko w oparciu o właściwą diagnozę.

W różnych stanach zapalnych na ból oka pomagają chłodne okłady. Dobrze sprawdza się kompres z wykorzystanie naparu z rumianku, który może być zastosowany także do przemywania oczu (gdy trzeba oczyścić oko z wydzieliny ropnej). Do okładów na bolące oko możesz użyć także napar lub torebkę po zaparzonej ekspresowej herbacie czarnej i zielonej.
Dla osób, które spędzają dużo czasu przed monitorem, w ogrzewanych i klimatyzowanych przestrzeniach, doskonale sprawdzają się krople nawilżające do oczu. Natychmiast przynoszą ulgę i chronią przed podrażnieniem.

 

Bibliografia:

1. O. Sperer, E. Felix, A. McClellan i inni, Corneal Mechanical Thresholds Negatively Associate With Dry Eye and Ocular Pain Symptoms [w:] Investigative Ophthalmology & Visual Science 2016 Feb;57 (dostęp: 8.09.2023).
2. G. Dieckmann, D. Borsook, E. Moulton, Neuropathic corneal pain and dry eye: a continuum of nociception [w:] The British Journal of Ophthalmology 2022 Aug;106 (dostęp: 8.09.2023).
3. A. Galor, R. Levitt, E. Felix i inni, Neuropathic ocular pain: an important yet underevaluated feature of dry eye [w:] Eye (London, England) 2015 Mar;29(3) (dostęp: 8.09.2023).
4. M. Misiuk-Hojło, M. Czyszczoń, Ból oka – co neurolog wiedzieć powinien [w:] Neurologia po dyplomie 2014/06 (dostęp: 8.09.2023).