Co to jest stożek rogówki? Leczenie, przyczyny i objawy

Stożek rogówki to choroba oczu, w której rogówka staje się nadzwyczaj cienka i uwypuklona. Schorzenie to znane jest również pod nazwą keratoconus. W przypadku skomplikowanej choroby oczu, jaką jest stożek rogówki, widzenie jest znacznie zaburzone – stożkowaty kształt rogówki uniemożliwia bowiem odpowiednie załamywanie się światła w oku.

Stożek rogówki – co to?

Stożek rogówki jest chorobą niezapalną, czyli taką, której nie towarzyszy żadny stan zapalny ani związane z nim opuchlizna i zaczerwienienie. Jest ona najczęściej występującą formą dystrofii rogówki, choć występuje względnie rzadko – dotyka około 1 na 2 000 osób.

Zdrowa rogówka przypomina kształtem półkulę. W przypadku stożka rogówki nabiera ona – jak sama nazwa wskazuje – stożkowatego kształtu. Choroba zazwyczaj obejmuje oboje oczu. Jej pierwsze objawy pojawiają się już nawet około 10. roku życia, a po dwudziestce następuje jej gwałtowne pogłębienie. W okresie od dojrzewania po wczesną dorosłość wzrok stale pogarsza się, skłaniając do coraz częstych wizyt u optometrysty w celu dobrania nowych okularów.

Około 40. roku życia zauważa się jednak całkowite ustabilizowanie stożka rogówki. Chorzy często martwią się i zadają sobie pytanie – czy stożek rogówki prowadzi do ślepoty? Na szczęście nie – ta choroba nie będzie skutkowała ślepotą, nawet w przypadku braku leczenia.

Widzenie może jednak ulec osłabieniu do stopnia, że codzienne funkcjonowanie będzie znacznie utrudnione. Wykonywanie codziennych czynności takich jak czytanie lub prowadzenie samochodu może stać się wręcz niemożliwe.

Stożek rogówki – objawy

• Pieczenie oczu i nagminne ich pocieranie – stożek rogówki często idzie w parze z podrażnieniami oczu, a co za tym idzie – nadmiernym pocieraniem powiek. Co ciekawe, w przeciwieństwie do osób zdrowych, osoby chore na stożek rogówki zwykle używają do tego nadgarstka zamiast palców.
• Zniekształcenie obrazu – to objaw, który w początkowym stadium choroby często mylony jest z astygmatyzmem.
• Niska ostrość widzenia, która szybko się pogłębia i nie ulega poprawie nawet po dobraniu nowych okularów.
• Mnogie widzenie – mowa o nim gdy przedmiot, na który patrzysz, rozszczepia się w kilka obrazów.
• Światłowstręt – tutaj dowiesz się więcej na temat tego, czym jest i skąd się bierze.
• Efekt halo wokół źródeł światła – wpływa to na znaczne obniżenie jakości widzenia zwłaszcza w porze wieczornej.

Stożek rogówki – przyczyny

Jak dotąd nie udało się stwierdzić konkretnej przyczyny powstawania stożka rogówki. Stwierdzone zostały jednak czynniki genetyczne, środowiskowe, a także te na poziomie komórkowym, które wpływają na podwyższone ryzyko zachorowania. Są to m.in.:

• Częste i silne pocieranie oczu – długotrwałe poczucie pieczenia i suchości oczu może prowokować do nadmiernego pocierania oczu. Jest to objaw charakterystyczny dla osób chorych na stożek rogówki – zarówno przed, jak i po wykształceniu choroby. Nadmierne wywieranie nacisku na oko poprzez pocieranie uszkadza włókna kolagenu, który znajduje się w rogówce. Przez to staje się ona coraz cieńsza i uwypukla się w charakterystyczny, stożkowaty kształt.
• Rodzinna historia choroby – w przypadku około 10% chorych, stożek rogówki został również stwierdzony u jednego z ich rodziców.
• Inne choroby, takie jak zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, astma, alergie, zespół Downa czy zespół Ehlersa-Danlosa.

Stożek rogówki – diagnostyka

Lekarz okulista może rozpoznać stożek rogówki już po samym wywiadzie, co jest wskazaniem do przeprowadzania dalszych, specjalistycznych badań. Jednak we wczesnym stadium choroba jest często mylona z astygmatyzmem. Pierwszym krokiem diagnozy jest zawsze badanie ostrości wzroku, którego wyniki będą służyć do oceny zaawansowania choroby.

Dokładny zasięg stożka rogówki może zostać jednak stwierdzony dopiero po badaniu topografii rogówki, którym jest keratometria. Dzięki niej lekarz jest w stanie wykonać dokładny pomiar krzywizny i geometrii tej części oka. Fundamentlne znaczenie ma także pachymetria - badanie grubości rogówki. Więcej o tym, czym jest topografia rogówki i jak przebiega to badanie, dowiesz się na naszym blogu.

Jeżeli skarżysz się na stale pogłębiający się astygmatyzm lub krótkowzroczność, które nie ustępują wraz z doborem nowych okularów – koniecznie wybierz się na keratometrię! Takie badanie dokładnie zobrazuje kształt i wysokość rogówki, dzięki czemu lekarz będzie w stanie stwierdzić pierwsze oznaki stożka rogówki, które nie zawsze są zauważalne gołym okiem.

Stożek rogówki – leczenie

Obecnie istnieje kilka metod leczenia przypadłości, którą jest stożek rogówki – soczewki twarde, nowoczesny zabieg cross-linking znany również pod nazwą siatkowanie rogówki, a także leczenie operacyjne. Niestety, te metody nie pozwalają na całkowite wyleczenie stożka rogówki – umożliwiają za to zatrzymanie rozwoju choroby, a także znaczną poprawę ostrości widzenia.

Zmagasz się ze stożkiem rogówki? Odpowiednie leczenie wraz z oddzielną metodą korekcji wzroku na co dzień pozwolą Ci cieszyć się komfortem widzenia każdego dnia. Tutaj znajdziesz stylowe okulary korekcyjne, które pozwolą Ci na zniwelowanie krótkowzroczności i astygmatyzmu towarzyszących stożkowi rogówki.

Wiele osób zastanawia się, czy podjąć leczenie prywatnie, czy w publicznej klinice. Czy leczenie stożka rogówki na NFZ jest refundowane? Niestety, obecnie refundacji podlegają jedynie soczewki kontaktowe twarde. Ich wyrobienie jest jednak kosztowne, dlatego warto skorzystać z tej opcji.

Leczenie stożka rogówki – soczewki kontaktowe twarde

Soczewki kontaktowe twarde są najpopularniejszym i nieinwazyjnym sposobem na kontrolowanie choroby, którą jest stożek rogówki. Leczenie NFZ odbywa się właśnie za ich pomocą. Soczewki twarde nie są tym samym, co znane wszystkim soczewki kontaktowe miękkie. Służą one bowiem nie tylko do korygowania wady refrakcji, ale i do leczenia poważniejszych chorób oczu – takich jak właśnie stożek rogówki. Dzięki solidnej konstrukcji i wysokiej sztywności modelują one kształt rogówki, niwelując jej wybrzuszenie.

Dobór twardych soczewek kontaktowych to bardzo indywidualna kwestia – nie da się ich zakupić w sklepie tak jak soczewki miękkie. Są one bowiem wykonywane indywidualnie do każdego oka, zgodnie z jego parametrami i geometrią. Soczewki na stożek rogówki oka skutecznie przepuszczają również tlen, dlatego z jednej pary możesz bezpiecznie korzystać nawet przez dwa lata!

Długi czas użytkowania wiąże się jednak z większym rygorem higieny – to ważne, aby zdawać sobie z tego sprawę przed wyborem tej metody leczenia. Twarde soczewki kontaktowe są jednak łatwym sposobem na utrzymywanie stożka rogówki w ryzach, dlatego warto zdecydować się na tę metodę.

Do tego przydadzą Ci się akcesoria do soczewek twardych – płyny dezynfekujące, tabletki odbiałczające i przyssawki dla ułatwienia aplikacji soczewek pozwolą Ci cieszyć się najwyższym komfortem w czasie leczenia stożka rogówki.

Leczenie stożka rogówki – zabieg cross-linking

Wspomniany wyżej zabieg cross-linking, znany również pod nazwą sieciowanie rogówki, jest nowoczesnym sposobem na zatrzymanie postępu stożka rogówki. Polega on na wzmocnieniu struktury rogówki, tak aby była w stanie zachować swój obecny kształt. Głównym celem zabiegu jest ustabilizowanie choroby, jednak możliwa jest również poprawa ostrości wzroku.

Siatkowanie rogówki odbywa się w znieczuleniu miejscowym i trwa nie dłużej niż godzina. Pierwszym krokiem jest usunięcie nabłonka, który znajduje się na zewnątrz przedniej części oka. Następnie na rogówkę nakłada się preparat z witaminą B2. W naszym wpisie o tym, jak poprawić sobie wzrok, dowiesz się więcej na temat ważnych dla oczu witamin.

Po tym, jak rogówka nasiąknie roztworem, oko jest potraktowane promieniowaniem UV-A. Uaktywnia ono witaminę B2, która wzmacnia istniejące sieci włókien kolagenowych w rogówce, a także wpływa na utworzenie nowych. Pierwsze efekty mogą być zauważalne już po kilku tygodniach, jednak włókna w rogówce są w pełni przebudowane dopiero po sześciu miesiącach.

Stożek rogówki – operacja

Operacja na stożek rogówki oka jest zarezerwowana dla pacjentów, których wybrzuszenie rogówki jest zbyt zaawansowane na skuteczne wykorzystanie innych metod. Dwa najpopularniejsze sposoby leczenia operacyjnego to obecnie przeszczep rogówki i wszczepienie pierścienia śródrogówkowego.

Przeszczep rogówki polega na usunięciu zdeformowanego fragmentu rogówki oraz jego wymianie na rogówkę pobraną od biorcy. Operacja pozwala na powrót do świetnego wzroku, a ryzyko odrzucenia przeszczepu jest bardzo znikome – sytuacja ta wydarzyła się u mniej niż 1% pacjentów.

Niestety, przeszczep rogówki wiąże się z dość długim okresem rekonwalescencji, który może trwać nawet do 12 miesięcy. Wiele osób zadaje sobie pytanie – operacja na stożek rogówki a praca fizyczna, jak to wygląda? W tym czasie to niezbędne, aby unikać wysiłku, aby zapewnić sobie udane gojenie bez żadnych komplikacji.

Wszczepienie pierścieni śródrogówkowych jest jedną z operacyjnych sposobów na kontrolowanie stożka rogówki. Podobnie jak w przypadku zabiegu cross-linking, zahamowanie rozwoju choroby to główny cel – jednak wiele pacjentów zaobserwowało u siebie również znaczną poprawę wzroku.

Operacja wszczepienia pierścieni śródrogówkowych polega na wykonaniu w rogówce specjalnych kanałów za pomocą precyzyjnego lasera. Następnie w tę przestrzeń wkłada się pierścień wykonany z przezroczystego tworzywa sztucznego. Materiał ten jest neutralny dla ludzkiego oka, dlatego jest przez nie łatwo przyjmowane.

Pierścień ten koryguje wadliwy kształt rogówki – zbyt strome obszary oka są spłaszczane, a zbyt wklęsłe są uwypuklane. Dodatkowo ma on wpływ na wyrównanie ciśnienia wewnątrzgałkowego w przedniej części oka. Jeżeli w czasie konsultacji zostały wykryte jakieś nieprawidłowości, będzie ono kontrolowane za pomocą tonometrii. To nic innego, jak badanie ciśnienia oka – tutaj dowiesz się więcej o tym, jak wygląda.

Stożek rogówki to nie wyrok – jego leczenie w pozwala na całkowite zahamowanie postępu choroby. Dzięki temu będziesz miał również możliwość dodatkowej korekty wzroku za pomocą lasera lub soczewek. Jeśli zauważyłeś u siebie niepokojące objawy, jak najszybciej udaj się do okulisty – tylko tak będziesz w stanie skutecznie zadbać o zdrowie Twoich oczu.

Bibliografia:

Yaron S. Rabinowitz MD, Survey of Ophthalmology – keratoconus, str. 297-319, 1998

Miguel Romero-Jiménez, Jacinto Santodomingo-Rubido, James S. Wolffsohn, Contact Lens and Anterior Eye, Keratoconus: A review, str. 157-166, 2010

Joseph Colin MD, Béatrice Cochener MD, Gwenaelle Savary, Florence Malet MD, Journal of Cataract & Refractive Surgery – Correcting keratoconus with intracorneal rings, str. 1117-1122, 2000

Varsha M. Rathi, Preeji S. Mandathara, Srikanth Dumpati, Contact lens in keratoconus, 2013

Magdalena Garcia-Lledo, Claes Feinbaum, Jorge L. Alio, Contat lens fitting in keratoconus, 2006

Thu-Lan Kelly, Keryn A. Williams, Douglas J. Coster, Corneal Transplantation for Keratoconus – A Registry Study, 2011