Mioza – czym jest i skąd się bierze?

Mioza to zjawiskiem polegającym na zwężeniu źrenic, czyli otworów w tęczówce. Zmiana wielkości otworu źrenicznego jest potrzebna do regulacji ilości światła docierającego do oka. Zwężenie jest prawidłową reakcją, która następuje w warunkach mocnego oświetlenia (zarówno naturalnego, jak i sztucznego). Co jednak, jeśli źrenice są wąskie bez względu na ilość światła? Sprawdźmy na czym polega mioza i kiedy powinna niepokoić.

Skąd się bierze mioza?

Mioza to funkcja oka, która polega na regulacji ilości światła, które wpada do oka przez źrenicę. W warunkach silnego nasłonecznienia następuje reakcja układu nerwowego, która powoduje skurcz mięśni rzęskowych. Dlaczego tak się dzieje? Chodzi o ostre i wyraźne widzenie w różnych warunkach.

Przeciwieństwem miozy jest rozszerzenie źrenic w mroku, np. po zgaszeniu światła w pomieszczeniu. Zwiększony otwór źreniczny umożliwia dotarcie większej ilości światła do oka. Dzięki temu po pewnym czasie zaczynamy widzieć lepiej nawet w ciemności. Regulacja ilości światła to naturalny odruch fizjologiczny. Ale co w sytuacji, gdy wąskie źrenice nie mają nic wspólnego z oświetleniem? Jest kilka możliwości.

Przyczyny miozy

Jako że mioza jest bezpośrednio związana z działaniem układu nerwowego, reakcje źrenic mogą być wynikiem bardzo różnych czynników. Może to być reakcja na leki:

• przeciwdepresyjne
• cholinergiczne (stosowane w leczeniu chorób układu trawiennego, astmy oskrzelowej, choroby Parkinsona)
• przeciwpsychotyczne
• silne środki przeciwbólowe (w tym tramadol, morfina, fentanyl)
• preparaty stosowane w leczeniu jaskry
• środki na nadciśnienie

Mioza jako objaw zatrucia

Mioza może świadczyć o zatruciu organizmu toksycznymi związkami chemicznymi, np. po kontakcie z pestycydami. Nienaturalnie zwężone źrenice są też skutkiem przyjmowania niektórych narkotyków (opiatów) i substancji psychoaktywnych.

Mioza a inne choroby

Mioza może wynikać z uszkodzeń układu nerwowego, które następują podczas udaru. Niektóre guzy także wywołują takie zaburzenia. Jeśli mioza dotyczy tylko jednego oka, wówczas mówimy o anizokorii. Mioza bywa skutkiem doznanego urazu, gdy dochodzi do krwotoku w mózgu.

Mioza jest zaliczana do objawów w zespole Hornera, czyli chorobie polegającej na przerwaniu współczulnego unerwienia oka. Zwężone źrenice są też jednym z symptomów:

• zapalenia błony naczyniowej oka
• chorób autoimmunologicznych
• tętniaka mózgu
• zapalenia stawów
• zakażenia wirusem opryszczki

Istnieje również mioza zaliczana do zespołu wad wrodzonych. W tym przypadku nieprawidłowość zapewne zostanie zauważona podczas standardowo wykonywanych kontrolnych badań wzroku u dzieci i niemowląt.

Diagnostyka miozy

W diagnostyce przyczyn miozy niezwykle ważne jest zwrócenie uwagi na pozostałe nieprawidłowości, jeśli takowe występują. Inne towarzyszące dolegliwości, które mogą wskazać źródło zwężenia źrenic, to:

• opadająca powieka
• ból
• nadwrażliwość
• zaczerwienienie oka

Do rozpoznania przyczyn miozy niezbędny jest szczegółowy wywiad na temat stanu zdrowia pacjenta. Należy poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach. Badanie narządu wzroku obejmuje kontrolę reakcji źrenic oraz badanie w lampie szczelinowej. Jeśli wywiad nie daje odpowiedzi, konieczne jest wykonanie szczegółowych badań, takich jak badanie krwi i moczu, tomografia i rezonans magnetyczny.

Sprawdź też >> rozszerzone źrenice – kiedy powinny niepokoić?

Leczenie miozy

Leczenie miozy zależy od jej przyczyn. Jeśli zaburzenie funkcji źrenic wynika ze stanów zapalnych oka – okulista przepisuje leki przeciwzapalne lub antybiotyki. W przypadku gdy zwężona źrenica sygnalizuje zaburzenia układu nerwowego – niezbędne jest kontynuowanie leczenia pod okiem właściwego specjalisty np. neurologa.

 

Bibliografia:

1. J. Andrews, What is miosis? Causes, Symptoms and Treatment of Miosis [w:] DiseaseDr.com July 28, 2021 (dostęp: 21.03.2024).
2. M. Lipner, What Is Miosis? [w:] VerywellHealt February 15, 2023 (dostęp: 21.03.2024).
3. M. Szczęśniak, E. Sikorska, M. Rajca, M. Koper, W. Kopacz, P. Sikorski, P. Maciejewicz, K. Kasarełło, The etiology, diagnostics, and treatment of the spasm of the near reflex - a narrative review [w:] European Journal of Ophthalmology 2024 (dostęp: 21.03.2024).
4. Wrodzone zwężenie źrenicy, Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia (dostęp: 21.03.2024).