Angiopatia oka - wszystko co warto wiedzieć

Angiopatia oka stanowi istotny problem zdrowotny, który może mieć znaczący wpływ na funkcjonowanie wzroku oraz ogólny stan oczu. Jest to zespół wtórnych nieprawidłowości dotyczących naczyń krwionośnych w oku, rozwijających się w konsekwencji różnych chorób pierwotnych. W niniejszym wpisie przedstawimy informacje na temat angiopatii oka, w tym jej definicję, możliwe przyczyny, objawy, diagnostykę oraz dostępne metody leczenia. Pozwoli to zrozumieć istotę tego schorzenia oraz podkreślić znaczenie wczesnego rozpoznania i skutecznego postępowania w celu zapobiegania jego powikłaniom.

Angiopatia - czym jest?

Angiopatia to stan charakteryzujący się nieprawidłowościami w naczyniach krwionośnych, rozwijającymi się wskutek chorób toczących się w organizmie. Istnieją dwa główne rodzaje angiopatii, które różnią się średnicą dotkniętych naczyń: mikroangiopatia i makroangiopatia.

• Mikroangiopatia dotyczy naczyń o małej średnicy. Charakteryzuje się uszkodzeniem i nieprawidłowościami w mikrokrążeniu, które mogą prowadzić do różnych powikłań. W tej postaci angiopatii najczęściej dotknięte są naczynia włosowate, takie jak małe tętniczki, żyłki i naczynia kapilarne. Mikroangiopatia może występować w kontekście różnych chorób, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, i prowadzić do powikłań związanych ze zmniejszonym przepływem krwi w tkankach. Mikroangiopatia dotyczy m.in. narządu wzroku.
  
  
• Makroangiopatia dotyczy naczyń o większej średnicy. W tym przypadku nieprawidłowości dotyczą większych struktur naczyniowych, co może prowadzić do poważniejszych dla życia konsekwencji, takich jak zakrzepica, miażdżyca czy udar mózgu. Makroangiopatia często występuje w wyniku procesów związanych z chorobami sercowo-naczyniowymi i może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.
  
  

Angiopatia oka - przyczyny

Rozwój angiopatii oka jest złożonym procesem, który może być wywołany przez różnorodne czynniki.

Przewlekła hiperglikemia, charakterystyczna dla cukrzycy, jest jednym z głównych czynników predysponujących do tego schorzenia. Wysokie stężenie glukozy we krwi prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych, szczególnie w siatkówce, co stanowi podstawę dla rozwoju retinopatii cukrzycowej.

Nadciśnienie tętnicze jest kolejnym istotnym czynnikiem ryzyka, ponieważ wysokie ciśnienie krwi osłabia naczynia krwionośne, prowadząc do mikroangiopatii oka. W konsekwencji zmian na dnie oka w przebiegu nadciśnienia tętniczego dochodzi do retinopatii nadciśnieniowej.

Natomiast angiopatia amyloidowa jest spowodowana odkładaniem amyloidu w ścianach naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich osłabienia i uszkodzenia struktury. Ten proces może być związany z różnymi chorobami, takimi jak np. dziedziczna amyloidoza transtyretynowa.

Angiopatia oka - objawy

Angiopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa prowadzi do szeregu zmian w naczyniach krwionośnych siatkówki, które mogą być obserwowane podczas badania okulistycznego. W początkowych stadiach retinopatii nieproliferacyjnej, obserwuje się mikrotętniaki, czyli poszerzenie drobnych naczyń krwionośnych w siatkówce. Oprócz tego, mogą występować wybroczyny, które są małymi płomykowatymi wylewami, oraz twarde i miękkie wysięki. Twarde wysięki są wynikiem zwiększonej przepuszczalności nieszczelnych naczyń włosowatych siatkówki i składają się z lipoprotein pochodzących z krwi. Natomiast miękkie wysięki to obszary, które powstają w efekcie niedotlenienia siatkówki i mogą być wynikiem nagłego zamknięcia kapilar. W bardziej zaawansowanych stadiach retinopatii proliferacyjnej obserwuje się tworzenie nowych naczyń krwionośnych, które są kruche, mają nieregularny kształt i łatwo pękają, co może prowadzić do podsiatkówkowych wylewów krwi. Dodatkowo, powstawaniu nowych naczyń krwionośnych towarzyszy tworzenie się włókien, które mogą prowadzić do odwarstwienia siatkówki i dalszego pogorszenia widzenia.

Angiopatia nadciśnieniowa

Retinopatia nadciśnieniowa również związana jest z licznymi zmianami w naczyniach krwionośnych oka. Czterostopniowa skala Keitha-Wagenera-Barkera pozwala lekarzom oceniać stopień uszkodzenia naczyń krwionośnych oka, co jest istotne dla odpowiedniego zarządzania chorobą i monitorowania jej postępu. W początkowych stadiach choroby dochodzi do zwężenia, stwardnienia i wyprostowania naczyń tętniczych w obrębie siatkówki. Łagodne, lokalne zwężenia charakterystyczne są dla stadium I, podczas gdy uogólnione - dla stadium II. Tętnice stają się sztywne, co prowadzi do wystąpienia objawu drutu miedzianego. W kolejnych etapach, podczas badania oka w lampie szczelinowej, widoczne są charakterystyczne zmiany na skrzyżowaniu naczyń tętniczych i żylnych, takie jak kolankowate wygięcie i rozdęcie żył (objawy Salusa, Gunna, Bonneta). W zaawansowanych stadiach obserwuje się obecność wylewów śródsiatkówkowych, mikrotętniaków, złogów lipidowych oraz ognisk degeneracji (stadium III). Dodatkowo, może pojawić się obrzęk tarczy nerwu wzrokowego (stadium IV), który jest wynikiem zaawansowanej retinopatii nadciśnieniowej.

Angiopatia amyloidowa

Angiopatia amyloidowa oka jest rzadkim, ale poważnym schorzeniem, które charakteryzuje się odkładaniem się amyloidu w ścianach naczyń krwionośnych siatkówki. Amyloid, będący białkiem, prowadzi do stopniowego uszkodzenia naczyń krwionośnych, co ma istotne konsekwencje dla zdrowia wzroku. W wyniku tego procesu dochodzi do osłabienia naczyń krwionośnych, co może prowadzić do krwotoków w obrębie siatkówki oraz zaburzeń przepływu krwi. Te zmiany naczyniowe mogą znacząco pogorszyć funkcję wzroku i prowadzić do różnych powikłań, takich jak niedokrwienie tkanek oka. W przypadku długotrwałego przebiegu choroby, neowaskularyzacja siatkówki, czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych, może być jednym z najpoważniejszych powikłań, które mogą prowadzić nawet do ślepoty.

Czy angiopatia oka jest odwracalna?

W większości przypadków zmiany spowodowane angiopatią oka są trudne do odwrócenia, zwłaszcza gdy choroba zostanie zignorowana lub nieleczone przez długi czas. Jednak wczesna diagnoza i skuteczne leczenie mogą zatrzymać postęp choroby i zapobiec dalszym uszkodzeniom wzroku.

Angiopatia oka - diagnostyka

Diagnostyka angiopatii oka jest kluczowa dla wczesnego wykrycia i skutecznego zarządzania tym schorzeniem.

Podstawą diagnostyki jest dokładne badanie dna oka, które pozwala na ocenę stanu naczyń siatkówki i identyfikację ewentualnych zmian patologicznych.

Dodatkowo, angiografia fluoresceinowa umożliwia dokładne zobrazowanie naczyń krwionośnych poprzez dożylne podanie kontrastu i obserwację jego przepływu w obrębie siatkówki.

Badania obrazowe, takie jak OCT, pozwalają na precyzyjną analizę struktury warstw siatkówki i ocenę ewentualnych zmian patologicznych, co jest istotne dla planowania leczenia.

Oprócz tego, niezwykle istotne jest monitorowanie ciśnienia krwi oraz poziomu glukozy, ponieważ kontrola tych parametrów może wpłynąć na przebieg retinopatii cukrzycowej i zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań naczyniowych w oku.

Angiopatia oka - leczenie

Niezwykle istotne jest monitorowanie oraz skuteczna regulacja parametrów metabolicznych, takich jak poziom glukozy we krwi i ciśnienie tętnicze, aby zapobiec postępowi angiopatii oka. Jednak w przypadku wystąpienia już zaawansowanych zmian, skutecznym podejściem terapeutycznym może być zastosowanie laseroterapii, iniekcji przeciwciał anty-VEGF oraz innych zaawansowanych procedur interwencyjnych. Te metody mogą pomóc w zahamowaniu dalszego uszkodzenia naczyń krwionośnych oka pacjentów dotkniętych angiopatią.

 

Bibliografia:

1. Minnella AM, Rissotto R, Antoniazzi E, et al. Ocular Involvement in Hereditary Amyloidosis. Genes (Basel). 2021;12(7):955. Published 2021 Jun 22. doi:10.3390/genes12070955
2. https://eyewiki.aao.org/Hypertensive_Retinopathy
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525980/
4. https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/diabetic-retinopathy
5. https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-diabetic-retinopathy
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Angiopathy