Badanie dna oka – wskazania i przebieg

Badanie dna oka, nazywane także oftalmoskopią, to metoda diagnostyczna stosowana w przypadku różnych chorób oczu. Daje szerokie możliwości sprawdzenia stanu narządu wzroku i pozwala wykryć szereg nieprawidłowości. Jaki jest przebieg badania dla oka? Jakie są wskazania do jego wykonania? Oto najważniejsze informacje.

Badanie dna oka – na czym polega?

Rozróżniamy następujące rodzaje badania dna oka:

1. Oftalmoskopia bezpośrednia

Ten rodzaj badania dna oka polega na użyciu wziernika ocznego, czyli oftalmoskopu. Urządzenie to umożliwia naświetlenie oka i obserwację jego wewnętrznych struktur w powiększeniu. Dzięki badaniu dna oka można dostrzec niepokojące zmiany i patologie.

Bezpośrednie badanie dna oka pozwala ocenić stan najważniejszych części oka:

- siatkówki
- ciała szklistego
- tarczy nerwu wzrokowego
- plamki żółtej
- naczyń krwionośnych

2. Oftalmoskopia pośrednia

Badanie dna oka może być przeprowadzone pośrednio – wraz z badaniem w lampie szczelinowej. Do dyspozycji lekarza jest także dodatkowe urządzenie nazywane trójlustrem Goldmana – inaczej gonioskop.

Można dzięki temu obserwować trójwymiarowo struktury oka takie jak siatkówka. Możliwe też jest obserwowanie kąta przesączania, co jest fundamentalne dla diagnozowania jaskry i jaskry wtórnej oraz nieprawidłowości wynikających z zakrzepów oka.

Do oftalmoskopii pośredniej używa się także wziernika Fisona, który ma postać kasku z okularem i lampką. Specjalna soczewka umożliwia lekarzowi dokładną obserwację oka.

3. Oftalmoskopia z użyciem funduskamery

Badaniu dna oka towarzyszy funduskamera, czyli specjalny aparat fotograficzny. Doskonałej jakości zdjęcia wewnętrznych struktur gałki ocznej stanowią ogromną pomoc w stawianiu trafnej diagnozy oraz pozwalają na obserwację zachodzących zmian.

Badanie dna oka – co wykrywa?

Oftalmoskop jest wyposażony w funkcję zmiany zabarwienia światła. Dzięki strumieniowi zielonego światła lekarz może zweryfikować funkcjonowanie małych naczyń krwionośnych i stan włókien nerwowych. Światło kobaltowoniebieskie, wraz z użyciem fluoresceiny, pozwala sprawdzić ilość i obszerność ubytków w nabłonku rogówki.

Badanie dna oka pozwala wykryć wiele chorób oczu. Najczęściej oftalmoskopię stosuje się przy podejrzeniu:

· Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)
· Schorzenia nerwu wzrokowego
· Odklejenie siatkówki
· Krwawienie w siatkówce
· Jaskrę pierwotną i wtórną

Lista chorób diagnozowanych przez badanie dna oka jest bardzo obszerna. Należy do nich zapalenie błony naczyniowej oka. Skierowanie na takie badanie otrzymają pacjenci z podejrzeniem zapalenia twardówki.

Oftalmoskopia służy także przy sprawdzaniu stanu pacjenta zmagającego się z cukrzycą, miażdżycą, nadciśnieniem tętniczym, białaczką i anemią. W przypadku ryzyka nowotworów oka także badanie będzie istotne w procesie diagnostyki.

Badanie dna oka pozwala ustalić choroby bezobjawowe lub bardzo wczesne stadia schorzeń. Jest elementem kontroli także przy tarczy zastoinowej i innych schorzeniach neurologicznych, migrenie, udarach, guzach wewnątrzczaszkowych, zezie, po wypadkach i urazach.

Badanie dna oka u dziecka

Badanie dna oka u dziecka wygląda tak samo jak i osoby dorosłej. Podstawy do badania także są takie same. Zobacz również jak wygląda badanie wzroku u dzieci i niemowląt.

Badanie dna oka – ile się nie widzi?

Do przeprowadzenia badania dna oka potrzebne jest zastosowanie kropli rozszerzających źrenice. To powoduje paraliż zdolności akomodacji oka, a skutkiem tego jest zamglony obraz, widzenie nieostre oraz światłowstręt. Czas działania preparatu zależy od indywidualnych preferencji pacjenta, dlatego bardzo trudno określić precyzyjny czas. Z reguły widzenie wraca do normy po około 4-6 godzinach od badania.

Po badaniu dna oka wykluczone jest prowadzenie samochodu. Praca przy komputerze, oglądanie telewizji także będzie przez kilka godzin niemożliwe. Jeśli masz w planach wykonanie badania dna oka – pamiętaj o zabraniu ze sobą okularów przeciwsłonecznych, które złagodzą nadwrażliwość na światło.

Badanie dna oka - cena

Cena badania dna oka mieści się w przedziale od 100 do 300 zł, jeśli decydujesz się na wykonanie badania prywatnie. Oftalmoskopię można też wykonać w ramach usług NFZ, jednak to wiąże się z oczekiwaniem w dość długiej kolejce.

Bibliografia:

1. S. Rodenbeck, D. Mackay, Examining the ocular fundus in neurology, Current opinion in neurology 2019 Feb. 31 (1) (dostęp: 14.04.2023).
2. A.P. Cullen, Fundus examination with restricted spectrum light, American journal of optometry and archives of American Academy of Optometry (dostęp 12.04.2023).
3. P. Glasner, K. Siebert, L. Glasner, Nowoczesne metody obrazowania dna oka [w:] Forum Medycyny Rodzinnej Tom 10, Nr 2 (2016) (dostęp: 12.04.2023).
4. J. Kański, Okulistyka kliniczna, Wydawnictwo Elsevier, Wrocław 2009.