Luteina na oczy - jak działa?

Oko jest niezwykle skomplikowanym narządem, który wymaga szczególnej ochrony i wsparcia, aby utrzymać zdrowe funkcjonowanie. Jednym z kluczowych składników, które odgrywają istotną rolę w zapewnieniu dobrej kondycji wzroku, jest luteina. Luteina, będąca jednym z karotenoidów, znana jest ze swoich właściwości ochronnych dla oczu. Dowiedz się czym jest luteina oraz w jaki sposób wpływa na narząd wzroku!

Co to jest luteina?

Luteina to karotenoid, naturalnie występujący w roślinach, nadający owocom i warzywom barwę od żółtego do czerwonawego. Razem z zeaksantyną tworzą ważną grupę barwników roślinnych mających pozytywny wpływ na narząd wzroku. Strukturalnie podobne, luteina i zeaksantyna różnią się jedynie rozmieszczeniem atomów.

Organizm ludzki nie produkuje samodzielnie luteiny i zeaksantyny, co podkreśla znaczenie ich dostarczania w codziennej diecie. Spożywanie tych karotenoidów z dietą lub dostarczanie poprzez suplementy diety jest istotne dla utrzymania zdrowia oczu.

Ilość luteiny i zeaksantyny w obszarze plamki żółtej jest mierzona jako gęstość optyczna pigmentu plamkowego (MPOD). Ostatnio MPOD stał się użytecznym biomarkerem w diagnostyce chorób okulistycznych, pomagając okulistom w profilaktyce i leczeniu schorzeń wzroku. Regularne spożywanie luteiny i zeaksantyny, zarówno poprzez dietę, jak i suplementy, może wspomagać utrzymanie MPOD na odpowiednim poziomie, co przekłada się na lepsze zdrowie oczu.

Mechanizmy działania luteiny na oczy

Filtracja światła niebieskiego

Jednym z kluczowych mechanizmów działania luteiny jest jej zdolność do filtracji światła niebieskiego. Światło niebieskie, szczególnie emitowane przez ekrany komputerów i urządzeń mobilnych, może być szkodliwe dla siatkówki oka. Luteina działa jak filtr, absorbując część światła niebieskiego i redukując jego wpływ na siatkówkę.

Właściwości antyoksydacyjne

Luteina jest silnym antyoksydantem, co oznacza, że ​​neutralizuje szkodliwe działanie wolnych rodników wewnątrz oka. Wolne rodniki mogą powodować stres oksydacyjny, który prowadzi do uszkodzenia komórek siatkówki i innych struktur oka. Luteina pomaga w zapobieganiu tego rodzaju uszkodzeniom.

Rola luteiny w ochronie przed zwyrodnieniem plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to schorzenie, które dotyka przede wszystkim osoby starsze. W jego wyniku dochodzi do stopniowego pogorszenia ostrego widzenia, co może prowadzić do znacznej utraty jakości życia. Badania naukowe sugerują, że luteina może odgrywać kluczową rolę w prewencji AMD.

Luteina nie tylko działa jako filtr chroniący przed szkodliwym promieniowaniem, ale także wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Te działania mogą przyczynić się do zmniejszenia procesów zapalnych w oku, które są związane z rozwojem AMD. Ponadto, luteina wspomaga utrzymanie integralności komórek siatkówki, co może być istotne w zapobieganiu degeneracji plamki żółtej.

Wpływ luteiny na ostrość wzroku i kontrast

Badania kliniczne sugerują, że suplementacja luteiną może wpływać korzystnie na ostrość widzenia oraz poprawiać zdolność rozpoznawania detali i kontrastu. To zjawisko może być związane z redukcją uszkodzeń komórek siatkówki oraz ochroną przed szkodliwym wpływem czynników środowiskowych, takich jak promieniowanie UV czy dym tytoniowy.

Dodatkowo, luteina może wspomagać prawidłowe funkcjonowanie soczewki oka, co ma znaczenie w zapobieganiu zaćmie, innego powszechnego schorzenia oczu związanego z procesem starzenia.

Luteina a zdrowie ogólne

Warto zauważyć, że korzyści wynikające ze spożycia luteiny nie ograniczają się jedynie do ochrony oczu. Luteina, jako przeciwutleniacz, może wspierać zdrowie całego organizmu. Badania wskazują, że może mieć pozytywny wpływ m.in. na układ krwionośny, zmniejszając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Źródła luteiny

Luteina, będąca istotnym składnikiem dla zdrowia oczu, występuje naturalnie w różnych produktach spożywczych.

Warzywa liściaste

• Szpinak - jest jednym z najlepszych źródeł luteiny. Zawiera również znaczną ilość innych składników odżywczych, takich jak witamina K, witamina A, żelazo i magnez.
• Jarmuż - podobnie jak szpinak, jarmuż jest bogatym źródłem luteiny. Dodatkowo, jarmuż zawiera dużo witamin i minerałów, co czyni go wartościowym składnikiem diety.

Żółte i pomarańczowe warzywa

• Marchew - jest nie tylko źródłem luteiny, ale także beta-karotenu, który jest przekształcany w witaminę A w organizmie. Witamina A jest istotna dla zdrowia oczu i funkcji wzroku.
• Dynia - to kolejne warzywo bogate w luteinę. Jest również źródłem witaminy C, która wspiera układ odpornościowy.

Żółtko jajka

• Żółtko jajka zawiera luteinę oraz inne składniki odżywcze, takie jak białko, żelazo i witaminy z grupy B.

Niektóre gatunki ryb

• Łosoś - jest bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 oraz luteiny. Kwas tłuszczowy omega-3 jest ważny dla zdrowia serca i mózgu.
• Tuńczyk - to kolejna ryba, która zawiera luteinę. Jest również bogatym źródłem białka, co jest istotne dla budowy i naprawy tkanek.

Mimo obecności luteiny w tych produktach spożywczych, nie zawsze jesteśmy w stanie zapewnić sobie jej wystarczającą ilość tylko poprzez dietę. Dlatego niektórzy ludzie decydują się na suplementację luteiną, zwłaszcza jeśli nie mogą spożywać wystarczającej ilości wymienionych wyżej produktów lub mają szczególne potrzeby związane ze zdrowiem wzroku. Suplementy luteiny są dostępne w różnych formach, takich jak kapsułki, tabletki czy preparaty wieloskładnikowe i mogą być skutecznym sposobem uzupełnienia diety w ten ważny składnik odżywczy.

Ile luteiny dziennie należy dostarczać do organizmu?

Dawki luteiny, korzystne dla zdrowia oczu, zależą od wielu czynników, takich jak poziom stresu oksydacyjnego, styl życia, niedobory witamin czy palenie papierosów.

Szacuje się, że przyswajanie minimum 6 mg luteiny dziennie może przynieść zauważalną ochronę narządu wzroku, a dawki przekraczające 10 mg wpływają na spowolnienie rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej. Dla maksymalnego wpływu na ochronę oczu, ostrość i inne parametry widzenia, rekomendowane jest dzienne spożycie luteiny w wysokości 20 mg.

 

Bibliografia:

1. https://instytutoka.pl/luteina-na-oczy/
2. https://na-oczy.pl/luteina/
3. Buscemi S, Corleo D, Di Pace F, Petroni ML, Satriano A, Marchesini G. The Effect of Lutein on Eye and Extra-Eye Health. Nutrients. 2018;10(9):1321. Published 2018 Sep 18. doi:10.3390/nu10091321
4. Li LH, Lee JC, Leung HH, Lam WC, Fu Z, Lo ACY. Lutein Supplementation for Eye Diseases. Nutrients. 2020;12(6):1721. Published 2020 Jun 9. doi:10.3390/nu12061721