Zapalenie brzegów powiek - przyczyny, objawy i leczenie

Uporczywe swędzenie powiek może utrudnić Ci nie tylko widzenie, ale też przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu. Tym bardziej, gdy zaczynasz odczuwać ból. Jedną z przyczyn takiego stanu może być zapalenie brzegów powiek. Czy wiesz, jak powstaje ta dolegliwość? Przekonaj się, co wpływa na jej rozwój i sprawdź, jak możesz sobie poradzić z uporczywym stanem zapalnym.

Czym jest zapalenie powieki?

Przewlekłe zapalenie brzegów powiek, inaczej blepharitis, to dość powszechne schorzenie – głównie ze względu na łatwość, z jaką możesz zarazić się tą chorobą. W takim przypadku zazwyczaj odczuwasz dyskomfort oka i czujesz, jakbyś miał podrażnione gałki oczne. Zwróć uwagę na to, że zapalenie powiek bardzo często występuje symetrycznie i obustronnie, co jeszcze bardziej utrudnia Ci codzienne funkcjonowanie. Możesz bez problemu pozbyć się tej dolegliwości, choć sposób leczenia zależy od powodu jej powstania.

Jakie są najczęstsze przyczyny zapalenia brzegów powiek?

Gronkowce

Bez wątpienia jedną z najczęstszych przyczyn zapalenia powiek są właśnie gronkowce złociste. Czasem wystarczy, że dotkniesz oczu brudnymi rękami lub nawet chusteczką do nosa, a wówczas bakterie mogą z łatwością przenieść się na ich powierzchnię. Właśnie dlatego zapalenie powiek często dotyka dzieci. Na schorzenie są narażone też osoby o obniżonej odporności, seniorzy oraz chorzy na cukrzycę.

Alergia

Swędzenie powiek przy rzęsach to jeden z najpowszechniejszych syndromów alergii. W konsekwencji może rozwinąć się stan zapalny. Zwróć również uwagę na to, iż organizm może tak reagować zarówno na alergeny roślinne, jak i zwierzęce. Niektóre kosmetyki także przyczyniają się do powstawania takiej reakcji.

Nieskorygowana wada wzroku

Kolejną przyczyną zapalenia brzegów powiek jest nieleczona wada wzroku. Szczególnie odnosi się to do astygmatyzmu i nadwzroczności. W obu tych przypadkach dochodzi do nieustannego nadużywania akomodacji oczu. W konsekwencji Twoje powieki lub gałki oczne są narażone na częstsze powstawanie stanów zapalnych.

Nadmierny łojotok

Swędzenie powiek przy rzęsach może występować wraz z zapaleniem skóry. W takim przypadku musisz koniecznie zgłosić się do lekarza, ponieważ schorzenie może przenieść się także na skórę głowy, okolicę uszu oraz na fałdy nosowo-wargowe. Istotne jest też to, że zapalenie powiek spowodowane przez łojotok może powracać ze względu na specyficzną budowę oka.

Rodzaje zapalenia brzegów powiek

Wyróżnia się trzy główne rodzaje choroby blepharitis:

Zespół potrójnego S

Nazwa pochodzi z języka angielskiego i oznacza seborrhoea, staphylococci infection i sicca syndrome. Są to określenia trzech czynników powodujących wystąpienie zapalenia brzegów powiek, czyli odpowiednio łojotoku, gronkowca oraz zespołu suchego oka.

Zakaźne zapalenie brzegów powieki

Schorzenie pojawia się gdy bakterie gronkowca dostaną się do gruczołów. To doprowadza do zagęszczenia wydzieliny i zatykania kanalików. W przypadku tego rodzaju zapalenia powiek należy szczególnie uważać podczas czyszczenia oczu, żeby nie roznosić przypadkowo infekcji.

Niezakaźne zapalenie brzegów powieki

Występuje podczas narażenia oczu na działanie szkodliwych czynników, takich jak pył lub dym. Skutkiem jest nadmierne wytwarzanie łoju, który osadzając się na rzęsach blokuje ujścia gruczołów.

Każde z nich wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza i rozpoczęcia leczenia. Zignorowanie objawów może skutkować pojawieniem się powikłań. Przewlekła infekcja doprowadzi do wypadania rzęs, a następnie zaburzenia stabilności filmu łzowego i wystąpienia zespołu suchego oka. Inne konsekwencje nieleczenia zapalenia powiek to jęczmień, owrzodzenia rogówki, gradówki (niewielkie guzki na powierzchni dolnej lub górnej powieki) i przewlekłe zapalenie spojówek.

Jak rozpoznać objawy zapalenia brzegów oka?

Istnieją różne objawy, które świadczą o tym, iż masz problem ze stanem zapalnym. Wiele z nich jest podobnych do pierwszych syndromów zespołu suchego oka, dlatego czasem dochodzi do błędnej diagnozy.

Charakterystycznymi symptomami zapalenia brzegów powiek są:

• dokuczliwe pieczenie;
• zaczerwienione gałki oczne i powieki;
• uczucie, jakby coś wpadło Ci do oka;
• czasem powstaje obrzęk;
• skóra wokół oczu zaczyna się łuszczyć;
• swędzenie powiek przy rzęsach;
• wypadanie rzęs;
• sklejanie rzęs, szczególnie rano.

W momencie gdy poczujesz dyskomfort w oku, musisz powstrzymać się od nadmiernego pocierania, ponieważ w ten sposób jeszcze bardziej nasilisz niektóre objawy. Zwróć uwagę na to, że poszczególne objawy stanu zapalnego zależą przede wszystkim od przyczyny tego schorzenia. Jeżeli jest to związane z bakterią gronkowca, to na Twojej powiece mogą pojawić się twarde łuski i brodawkowe zapalenie spojówek.

Czynniki ryzyka

Jak w przypadku innych schorzeń, w tym również istnieją pewne sytuacje zwiększające ryzyko zachorowania na zapalenie brzegów powiek.

Oto kilka czynników, które mogą doprowadzić do wystąpienia tej choroby:

• praca w kopalni czy na budowie, gdzie dym, pył i substancje chemiczne podrażniają oczy;
• reakcja alergiczna na substancje roślinne i zwierzęce, a także składniki kosmetyków;
• zignorowana wada wzroku, głównie dalekowzroczność i astygmatyzm;
• wcześniejsze wystąpienie trądziku różowatego lub łojotokowego zapalenia skóry;
• cukrzyca, zaburzenia odżywiania, niedobór odporności.

Kolejnym czynnikiem, który może podnieść ryzyko wystąpienia zapalenia brzegów powiek, jest brak odpowiedniego dbania o higienę oczu - pocieranie ich brudnymi rękami czy niedokładny demakijaż. Zaniedbanie tych czynności może również powodować wystąpienie „zespołu potrójnego S”. Oznacza to, że zapalenie brzegów powiek zostało wywołane przez łojotok, gronkowca i zespół suchego oka jednocześnie.

Zapobiegaj zapaleniu powiek!

Pamiętaj, że w łatwy sposób możesz zapobiec zachorowaniu na blepharitis. Kluczowe znaczenie ma tutaj higiena, najważniejsze to regularne mycie twarzy. Pamiętaj również, żeby nie przecierać oczu brudnymi rękami. W momencie gdy podejrzewasz u siebie zapalenie powiek, najlepiej w ogóle nie dotykaj ich, żeby nie roznosić bakterii. Dokładnie zmywaj makijaż przed snem, jeśli takowy nosisz. Dodatkowo regularnie odwiedzaj okulistę i sprawdzaj, czy z Twoim narządem wzroku wszystko jest w porządku. Sprawdź także jakie są objawy zapalenia twardówki.

Diagnostyka zapalenia brzegów powiek

Gdy zaobserwujesz u siebie niepokojące objawy, wymienione powyżej, natychmiast udaj się do okulisty. Przeprowadzi on podstawowy wywiad lekarski, aby postawić wstępną diagnozę, a następnie zleci niezbędne badania. Najbardziej skuteczne przy zapaleniu jest sprawdzenie wewnętrznej strony powieki oraz rogówki. Lekarz prawdopodobnie pobierze również wymaz z oka, którego próbkę wyśle do laboratorium w celu wykrycia ewentualnych bakterii.

Jak leczyć zapalenie powiek?

Leczenie stanu zapalnego często wymaga dużo czasu i zazwyczaj pełne pozbycie się go nie jest możliwe, gdyż opiera się przede wszystkim na łagodzeniu poszczególnych objawów. Z tego powodu zdarza się, że schorzenie powraca. Jednak dzięki skrupulatnej higienie i odpowiedniej profilaktyce można skutecznie zapobiegać jego nawrotom.

Leczenie zapalenia brzegów powiek powinno zostać dostosowane do jego przebiegu. Gdy objawy są uciążliwe, a schorzenie szybko się rozwija, to najskuteczniejszym sposobem leczenia jest antybiotyk, słabe steroidy oraz preparaty stosowane miejscowo. Jeżeli odczuwasz nie tylko swędzenie powiek przy rzęsach, ale również borykasz się z zespołem suchego oka, to dobrą opcją są tzw. sztuczne łzy.

Doskonałym rozwiązaniem leczącym objawy zapalenia brzegów powiek są również ciepłe kompresy, które możesz nałożyć na kilka minut. Po upływie tego czasu bawełnianym patyczkiem lub watą możesz oczyścić oczy z nadmiernej wydzieliny gromadzącej się wokół oczu.

Te wszystkie zabiegi pomogą Tobie skutecznie złagodzić niektóre objawy, ale też poczuć komfort w trakcie patrzenia, korzystania z urządzeń elektronicznych lub podczas czytania książek.

Domowe metody leczenia blepharitis

Żeby zminimalizować uciążliwe objawy, możesz spróbować też domowych sposobów. Świetne rozwiązanie to opisane powyżej ciepłe okłady. Dodatkowo po zdjęciu kompresów wykonaj masaż powieki w celu usunięcia płynnej wydzieliny z gruczołów. Wystarczy, że palcem lub patyczkiem higienicznym wykonasz kilka/kilkanaście ruchów w kierunku rzęs. Przy masażu górnej powieki będzie to kierunek z góry do dołu, a w przypadku powieki dolnej - odwrotnie.

Bardzo ważne jest stosowanie specjalnego płynu do oczyszczenia brzegów powieki z zalegającej wydzieliny. Zastosuj do tego waciki lub patyczki higieniczne, koniecznie różne dla obu oczu, aby nie rozsiewać bakterii. Zamocz je w preparacie i delikatnie usuń nadmiar łoju z okolic rzęs.

Nie ignoruj niepokojących objawów

Jeżeli zaobserwujesz u siebie zaczerwienienie powieki, poczujesz pieczenie lub swędzenie, nie czekaj na pogorszenie się sytuacji, udaj się do lekarza. Będąc w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia zapalenia brzegów powiek, szczególnie postaraj się o higienę oczu i regularne badania wzroku.

Możliwe, że szybko zdiagnozowana infekcja jest w początkowym stadium i uda Ci się uniknąć antybiotyku. Pamiętaj, że blepharitis, jak każda nieleczona choroba przynosi różne powikłania, np. zapalenie spojówek czy zespół suchego oka. Zatem nie zwlekaj, reaguj i zadbaj o swoje oczy!

Źródła:

• M. Karaszewski, M. Misiuk-Hojło, J. Przeździecka-Dołyk, J. Gnus “Zapalenie brzegów powiek — wszechstronne spojrzenie na powszechne schorzenie”, Opthatherapy, vol.7, nr 3 (27), 2020, s. 192-202
• P. Gościniewicz, Ł. Drzyzga “Aktualne poglądy na znaczenie higieny brzegów powiek w leczeniu i zapobieganiu schorzeniom narządu wzroku”, Opthatherapy, vol. 1, nr 2 (2), 2014, s. 102-106