Zapalenie rogówki – przyczyny, objawy i sposób leczenia

Rogówka to zewnętrzna warstwa oka, która jest wypukła i znajduje się w przedniej części gałki. To bardzo ważny element, ponieważ pełni istotne funkcje w procesie widzenia. Przede wszystkim przepuszcza promienie świetlne do gałki ocznej, a do tego odpowiednio je załamuje. Dlatego utrata przezroczystości lub zapalenie rogówki może zaburzyć cały proces widzenia. Właśnie z tego powodu konieczne jest jak najszybsze wyleczenie tej choroby.

Zapalenie rogówki – przyczyny

Stan zapalny rogówki powstaje na skutek kontaktu i wniknięcia w jej obręb drobnoustrojów chorobotwórczych – mogą to być wirusy, grzyby, bakterie bądź pierwotniaki. W konsekwencji powstają nacieki zapalne, co znowu prowadzi do utraty przezroczystości rogówki.

Zauważ, że zapalenie rogówki może mieć także inne przyczyny. Bardzo często jest to związane z obecnością antygenu alergizującego oraz mechanicznym uszkodzeniem unerwienia rogówki. Oprócz tego problem powstaje po przerwaniu ciągłości nabłonka rogówki, na skutek nieprawidłowego noszenia soczewek kontaktowych oraz w wyniku zaburzenia w składzie filmu łzowego. Niektóre leki okulistyczne również mogą sprzyjać stanom zapalnym. Zwróć także uwagę na niedomykalność powiek oraz niedobory odpornościowe organizmu.

Sprawdż także >> czym jest dystrofia Cogana.

Zapalenie rogówki oka – czynniki ryzyka

Znane są najczęstsze czynniki ryzyka zapalenia rogówki. Wśród nich warto zwrócić uwagę na:

• Nieprawidłowe noszenie soczewek kontaktowych – podczas ich noszenia powstają drobne ubytki zewnętrznej warstwy rogówki, przez co drobnoustroje mogą z większą łatwością przedostawać się do kolejnych warstw oka. Brak dbałości o higienę i nieprawidłowe użytkowanie soczewek kontaktowych dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań, czy rozwinięcie się pewnych schorzeń.
• Infekcje wirusowe tkanek oka.
• Przebyte urazy rogówki – jeśli doszło do zaburzenia prawidłowej struktury oka, to zwiększa się ryzyko wystąpienia stanu zapalnego rogówki. Szczególnie dotyczy to erozji rogówki, oparzeń chemicznych, urazów gałązką bądź liściem, a także przedostania się ciała obcego np. opiłków metalu.
• Niektóre choroby ogólnoustrojowe – istnieją grupy chorób ogólnoustrojowych, które zwiększają ryzyko zapalenia rogówki. Jedną z nich są choroby autoimmunologiczne typu reumatoidalne zapalenie stawów, a drugim stanowią choroby infekcyjne np. borelioza, kiła i gruźlica.
• Niewłaściwy skład filmu łzowego – film łzowy składa się z warstwy śluzowej, wodnej i lipidowej. Zaburzenie prawidłowych proporcji i składu poszczególnych elementów zaburza naturalną ochronę rogówki.

Zapalenie rogówki – objawy

Intensywność poszczególnych symptomów jest uzależniona od tego, jak bardzo rozwinięte jest zapalenie rogówki. Objawy zazwyczaj obejmują ostry ból oka, obrzęk powieki, światłowstręt, pogorszenie ostrości widzenia, zaczerwienienie oka oraz pojawienie się wydzieliny śluzowo-ropnej w worku spojówkowym. Zaawansowana postać stanu zapalnego może przybrać postać ropostka.

Warto zaznaczyć, że konkretne objawy są uzależnione od tego, jaki typ tego schorzenia został zdiagnozowany. Dla poszczególnych odmian charakterystyczne są następujące dolegliwości:

• Wirusowe zapalenie rogówki – adenowirusy powodują bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych – tuż przy uszach, a także wyraźne zaczerwienienie spojówek. Oprócz tego u pacjentów widoczne są krwawe wybroczyny i koliste zmętnienia na rogówce, które przyczyniają się do zaburzeń widzenia. Jeśli borykasz się z półpaścem ocznym, to objawy mogą być nieco inne. Przede wszystkim występuje punktowe ubytki nabłonka rogówki oraz pęcherzyki w okolicy oka – na nosie, czole i powiece.
• Infekcja bakteryjna – objawy mogą ograniczać się do białego zmętnienia rogówki, martwicy rogówki oraz gęstej wydzieliny śluzowo-ropnej.
• Infekcja grzybicza – charakterystyczne są kraterowe biało-szare owrzodzenia oraz puszyste, białe strzępki.
• Pierwotniakowe zapalenie rogówki – chorobie towarzyszą silne bóle podczas pocierania powieki i pierścieniowate przymglenie rogówki.

Typy zapalenia rogówki

Adenowirusowe zapalenie rogówki

Wirusowe zapalenie rogówki zazwyczaj dotyka osoby o obniżonej odporności. Czasem dochodzi wtedy do jednoczesnego stanu zapalnego spojówki i rogówki, za co odpowiedzialne są adenowirusy typu 8, 9 lub 37. Inne rodzaje mogą prowadzić do półpaśca ocznego. Natomiast Keratitis herpetica wywołuje opryszczkowe zapalenie rogówki. Porównaj to z keratopatią.

Bakteryjne zapalenie rogówki

Bakteryjne zapalenie rogówki zazwyczaj jest diagnozowane po przedostaniu się tych drobnoustrojów do kolejnych warstw oka. Przede wszystkim dochodzi do tego po uszkodzeniu nabłonka rogówki bądź przy zespole suchego oka. Wtedy gałka nie ma dostatecznej ochrony z powodu zbyt małej ilości filmu łzowego.

Grzybicze zapalenie rogówki

Jak sama nazwa wskazuje, to właśnie grzyby odpowiadają za pojawienie się grzybiczego zapalenia rogówki. Często ma to związek z kontaktem oczu z drewnem, a także stosowaniem przeterminowanych lub zakażonych płynów pielęgnacyjnych do soczewek kontaktowych.

Pierwotniakowe zapalenie rogówki

Pierwotniakowe zapalenie bywa też nazywane pełzakowym zapaleniem rogówki, ponieważ jest wywołane przez jednokomórkowego pełzaka. Ten typ schorzenia zazwyczaj powstaje na skutek nieprawidłowej higieny oczu podczas używania soczewek kontaktowych.

Nieinfekcyjne zapalenie rogówki

Czasem stan zapalny rogówki nie powstaje na skutek infekcji. Wówczas przyczyną może być alergia, uszkodzenie unerwienia tej części oka, choroby układowe bądź autoimmunologiczne. Problemy z rogówką mogą mieć związek z rzadkimi chorobami, takimi jak dystrofia Fuchsa.

Sprawdź także >> czym charakteryzuje się zapalenie błony naczyniowej oka

Jak zdiagnozować stan zapalny rogówki?

Jeśli dostrzegasz u siebie objawy wskazujące na stan zapalny rogówki, to koniecznie udaj się do specjalisty. To właśnie okulista zajmie się prawidłową diagnozą, a przede wszystkim określi, jaki typ schorzenia występuje u Ciebie. W tym celu przeprowadzany jest wywiad z pacjentem, oględziny zmian oraz badania mikrobiologiczne.

Podczas diagnozy zapalenia rogówki pomocne są również inne badania np. ultrasonografia, zdjęcie rogówki w biomikroskopie, optyczna tomografia koherentna i mikroskopia konfokalna.

Zobacz również czym jest pachymetria - badanie grubości rogówki

Zapalenie rogówki – leczenie

Określenie przyczyny schorzenia ma ogromny wpływ na wybór środków, które mają zlikwidować zapalenie rogówki. Leczenie zazwyczaj obejmuje miejscowe stosowanie chemioterapeutyków – tylko w niektórych przypadkach zalecane są ogólne preparaty.

W przypadku bakteryjnego zakażania na samym początku wybierane są chemioterapeutyki. Jeśli nie widać poprawy, to konieczny jest wymaz i wykorzystanie dopasowanego antybiotyku.

Epidemiczne zapalenie spojówek i rogówki leczy się jedynie objawowo. Służą do tego krople nawilżające oraz antybiotyki. Przede wszystkim ma to związek, z tym że naukowcy nie opracowali jeszcze leków hamujących namnażanie się adenowirusów. Jeśli zdiagnozowane zostało zapalenie wirusowe z grupy Herpes, to najskuteczniejsze są maści do oczu.

Infekcja grzybicza jest leczona przy pomocy kropli i maści przeciwgrzybiczych oraz leków do podawania ogólnego.

Brak leczenia zapalenia rogówki może prowadzić do rozwoju bielma na oku.

Zapalenie rogówki – leczenie domowe

Choć samodzielnie nie wyleczysz zapalenia rogówki, to jednak możesz nieco przyspieszyć ten proces. W tym celu dodatkowo stosuj domowe sposoby na tego typu schorzenie. Szczególnie pomocne są okłady z ziół np. rumianku, ponieważ ma działanie łagodzące. Dzięki temu zmniejszysz nieco objawy wywołane przez zapalenie rogówki. Czas leczenia również może ulec skróceniu. Jednak zazwyczaj i tak trwa to ok. 2-3 tygodnie – szczególnie w przypadku infekcji wirusowej.

Zapalenie rogówki – profilaktyka

Istnieją sposoby, dzięki którym ograniczysz ryzyko wystąpienia zapalenia rogówki. Przede wszystkim zawsze zakładaj okulary ochronne, a wtedy sposób zabezpieczysz je przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Występuje u Ciebie epidemiczne zapalenie rogówki i spojówki? Zatem istotna jest maksymalna ostrożność oraz unikanie kontaktu ze szczególnie narażonymi osobami. Koniecznie stosuj też inny ręcznik kąpielowy.

W przypadku zaburzeń w składzie lub wydzielania filmu łzowego pomocne są krople nawilżające, czyli tzw. sztuczne łzy. Jeśli zaczniesz je aplikować odpowiednio wcześnie, to może w ogóle nie wystąpić u Ciebie zapalenie rogówki.

Profilaktyka powinna też obejmować odpowiednią dietę, mającą na celu poprawę odporności organizmu, wzmocnienie naczyń krwionośnych i samego narządu wzroku.

Sprawdź również czym jest zapalenie twardówki.