Test Hirschberga - na czym polega to badanie oczu?

Test Hirschberga to badanie wykonywane u osób w różnym wieku, ale szczególne znaczenie ma dla diagnostyki najmłodszych pacjentów. Służy do wykrywania zeza. Badanie jest nieinwazyjne i trwa bardzo krótko. Sprawdź w jaki sposób wykonywany jest test Hirschberga.

Czym jest test Hirschberga?

Test Hirschberga jest w istocie bardzo prostym badaniem, które może przeprowadzić zarówno okulista, jak i lekarz rodzinny, pediatra czy ortoptysta. Celem testu Hirschberga jest sprawdzenie ustawienia gałek ocznych - czy są symetryczne. Niepotrzebne są do tego żadne dodatkowe sprzęty ani urządzenia - jedynie mała latarka.

Lekarzem, który opracował nową metodę diagnostyczną był Julius Hirschberg - berliński okulista. Jego test funkcjonuje od 1886 jako podstawowe przesiewowe badanie wzroku u niemowląt i dzieci. Dzięki testowi Hirschberga można rozpoznać nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych, które na początkowym etapie jest niewidoczne gołym okiem. Bywa też, że wrażenie obecności zeza wynika z niesymetrycznych cech twarzy - wówczas specjaliści mówią o zezie pozornym, a test Hirschberga pozwala go wykluczyć.

Dlaczego test Hirschberga odgrywa tak ważną rolę?

Najważniejszą zaletą testu Hirschberga jest możliwość wykonania go u najmłodszych dzieci. Nie potrzebna tu jest współpraca z pacjentem, a jedynie obserwacja refleksów na rogówkach. Ma to ogromne znaczenie dla wczesnego diagnozowania zeza oraz podjęcia odpowiedniej terapii. Im wcześniej rozpoznane zostaną zaburzenia ustawienia gałek ocznych, tym większe szanse na wyleczenie poprzez ćwiczenia.

Organizm dziecka cechuje się dużą elastycznością i zdolnością regeneracji, więc możliwe jest zniwelowanie w młodym wieku wielu wad bezoperacyjnie. Zaś brak leczenia zeza może mieć swoje poważne konsekwencje w postaci utrwalonych zaburzeń widzenia stereoskopowego.

Test Hirschberga - przebieg badania

Do wykonania testu Hirschberga specjalista potrzebuje jedynie źródła światła. Inną nazwą używaną wobec tego badania jest test odblasków rogówkowych i oddaje to jego istotę. Wiązka światła skierowana na gałki oczne powoduje powstawanie refleksów na rogówce. Jeżeli oczy pacjenta mają prawidłowe ustawienie, wówczas obserwowane odblaski są symetryczne. Jeśli oko odbiega w którymkolwiek kierunku - lekarz dostrzeże inaczej zlokalizowany refleks świetlny.

Badanie u dzieci i niemowląt może odbyć się w każdej pozycji, a rodzic może mieć je na rękach. Wystarczy, że lekarz przez chwilę skupi uwagę malucha w taki sposób, by spojrzało na wprost. Wszystko zajmuje zaledwie parę sekund i nie wymaga wcześniejszego zakraplania oczu do badania.

Test Hirschberga jest całkowicie bezbolesny, nieinwazyjny i bezpieczny. Odbywa się bezdotykowo i nie wywołuje żadnego dyskomfortu, ponieważ wiązka światła wykorzystywana do badania, nie jest intensywna.

Kiedy wskazany jest test Hirschberga?

Test Hirschberga jest przeprowadzany profilaktycznie u noworodków jako badanie przesiewowe. To także pierwszy krok do diagnostyki, gdy zachodzi podejrzenie, że u dziecka występuje zez. Test Hirschberga pozwala rozróżnić faktyczny zez od zeza pozornego.

Jeśli test Hirschberga wykaże obecność nieprawidłowości, konieczne jest wykonanie bardziej szczegółowych testów, które pomogą doprecyzować skalę i charakter zaburzeń.

Test Hirschberga służy również do weryfikowania postępów leczenia zeza. Jeśli pacjent miał przeprowadzoną operację lub jest w trakcie terapii widzenia - ten prosty test pozwala zaobserwować czy zachodzą oczekiwane zmiany.

Bibliografia:

1. Insha-E-Qudrat Tirmizi, Sardar Mohammad Ali Ayaz Sadiq, Is Hirschberg enough? - A comparative study of corneal light reflex test and alternate prism cover test in measuring comitant horizontal strabismus [w:] European Journal of Ophthalmology 2025 Nov;35(6) (dostęp: 14.11.2025).
2. S. Garcia, A. Santiago, P. Directo, Evaluation of a Hirschberg Test-Based Application for Measuring Ocular Alignment and Detecting Strabismus [w:] Current Eye Research 2021 Nov;46(11) (dostęp: 14.11.2025).
3. K. Matsui, Historical Perspective of the Hirschberg Test [w:] Japanese Orthoptic Journal volume 38 (2009) (dostęp: 14.11.2025).