Widzenie stereoskopowe – czym jest? Jak poprawić pole widzenia?

Widzenie stereoskopowe lub inaczej stereopsja, to zdolność postrzegania głębi. Prawidłowy odbiór obrazów z prawego i lewego oka pozwala uzyskać trójwymiar. Dzięki temu jesteśmy w stanie poprawnie ocenić co jest bliżej, a co dalej. Możemy oszacować jak poruszają się obiekty względem siebie. Zdolność widzenia stereoskopowego jest subtelną i niezwykle precyzyjną współpracą obojga oczu i mózgu, która pozwala nam bez trudu sięgać po przedmioty, unikać przeszkód na drodze i odbierać przestrzeń w sposób naturalny.

Widzenie stereoskopowe - ważna zdolność

Stereopsja to inaczej widzenie przestrzenne, czyli jedna z najważniejszych cech jaka wyróżnia prawidłowo funkcjonujące oczy. Wykształcenie tej zdolności odbywa się już na wczesnym etapie życia, gdy rozwija się wzrok noworodka. Widzenie stereoskopowe umożliwia trójwymiarowe postrzeganie otoczenia i głębi. Jak do tego dochodzi? Obraz uzyskujemy jednocześnie z prawego i lewego oka. Różnica w kątach widzenia obojga oczu jest przekształcana właśnie w obraz przestrzenny. Ludzie, którzy widzą tylko jednym okiem, mają problemy w ocenie odległości.

Na co dzień nie zastanawiamy się nad pewnymi naturalnymi, jak mogłoby się zdawać, odruchami i umiejętnościami. Na przykład zdolność złapania piłki lub sprawne poruszanie się samochodem lub rowerem w ruchu ulicznym - wszystko to wydają się zwyczajne, a jest możliwe dzięki widzeniu stereoskopowemu. Widzenie przestrzenne pozwala nam:

• dokładnie ocenić odległości między obiektami
• precyzyjnie sięgać i chwytać przedmioty
• orientować się w przestrzeni
• postrzegać głębię i trójwymiarowe kształty
• uprawiać różne dyscypliny sportowe dzięki koordynacji wzrokowo–ruchowej
• wykonywać prace manualne

To właśnie prawidłowe widzenie przestrzenne pozwala nam na swobodę w każdym obszarze życia. Jednym z jego warunków jest ustawienie gałek ocznych i ich równoległość. Ten sam kierunek dla prawego i lewego oka pozwala uzyskać prawidłowy odbiór przestrzeni.

Zaburzenia widzenia przestrzennego - przyczyny

Pierwszym niepokojącym symptomem w tej sprawie, który możemy zauważyć u dziecka, jest zez lub tzw. uciekające oko. Nie wolno tego lekceważyć, ponieważ zaburzenia widzenia stereoskopowego mają znaczący wpływ na życie. Objawy, które towarzyszą tym nieprawidłowościom nie są jednak specyficzne wyłącznie dla tego zjawiska, dlatego zawsze konieczne są kompleksowe badania wzroku.

Do zaburzeń widzenia stereoskopowego mogą przyczynić się wady anatomiczne, wady refrakcji oraz choroby ośrodkowego układu nerwowego. Lekarze zauważają też wpływ genetyki na skłonność do zaburzeń w rodzinie.

Objawy zaburzeń widzenia stereoskopowego

Osłabienie widzenia stereoskopowego może wywoływać szereg symptomów, często nienagłych i subtelnych, ale wpływających na codzienne funkcjonowanie. Najczęściej pojawiają się:

• trudności w ocenie odległości, np. problem z nalaniem wody do szklanki, trafieniem kluczem do zamka, sięganiem po przedmioty;
• zmęczenie oczu i bóle głowy - spowodowane przez zwiększony wysiłek podczas skupiania wzroku i kompensowaniu braku głębi;
• niepewność podczas poruszania się - dość charakterystyczne jest potykanie się o krawężniki, trudność w ocenie wysokości stopni, gorsza orientacja w terenie;
• problemy z koordynacją wzrokowo–ruchową, czyli brak refleksu, trudność w łapaniu piłki, uprawianiu sportów, niezaradność w pracach manualnych;
• podwójne widzenie, jeśli przyczyną są zaburzenia ustawienia oczu;
• uczucie niestabilnego lub płaskiego widzenia;
• kłopoty w prowadzeniu pojazdów - trudność w ocenie prędkości innych aut, odległości przy wyprzedzaniu lub parkowaniu;
• wzmożona koncentracja i męczliwość podczas czytania i pracy z bliska;
• nadwrażliwość na światło.

Warto podkreślić, że w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, można niektóre z powyższych objawów przypisywać niezdarności lub roztargnieniu. Dlatego bądźmy czujni, obserwujmy nasze dzieci i pamiętajmy o kontrolnych badaniach. Być może to, co pozornie wydaje się być gapowatością, jest w istocie zaburzeniem widzenia stereoskopowego.

Widzenie przestrzenne - test funkcji oczu

Jeśli zauważasz u siebie lub kogoś bliskiego, objawy zaburzeń widzenia przestrzennego, skontaktuj się z lekarzem. Badania wzroku pozwolą zdiagnozować przyczyny i zapobiec poważniejszym komplikacjom w życiu codziennym.

Gdy wykonywany jest test widzenia przestrzennego, kluczowe znaczenie ma oddzielenie wrażeń wzrokowych obojga oczu. W ten sposób każda gałka widzi inny, a tym samym przeznaczony dla siebie obraz. Zazwyczaj w tym celu wykorzystywane są filtry czerwono-zielone lub polaryzacyjne. Choć tak naprawdę wiele zależy od tego, jakie zostanie wybrane badanie stereoskopowe. Bo metod diagnostycznych jest kilka. Najczęściej wykorzystywane możliwości, to:

Test TNO

Test TNO to idealne rozwiązanie dla dzieci w wieku przedszkolnym. Do badania służą obrazki umieszczone na 7 tablicach. Podczas tego testu pacjentowi zakłada się okulary o czerwono-zielonych soczewkach. Każdy z obrazków prezentuje figury narysowane przy pomocy czerwonych lub zielonych kropek, a trudność zwiększa się wraz z kolejnymi tablicami. To pozwala określić stopień zaburzenia widzenia stereoskopowego.

Test Langa

Zaburzenie widzenia stereoskopowego może występować już u najmłodszych dzieci. W tym przypadku bardzo ważna jest szybka diagnoza, choć samo badanie 2- czy 3-letnich malców jest dość trudne. W takim przypadku stosowany jest test Langa, czyli płytki z ciemnymi kropkami, które składają się na trzy figury. Jednocześnie na powierzchni płytki znajduje się przezroczysta powłoka z cienkimi cylindrycznymi prążkami. Dzięki temu obraz zostaje rozdzielony na dwie składowe, a tym samym każde oko postrzega je w nieco inny sposób. Badana osoba musi wskazać rozmieszczenie tych figur – jeśli nie doszło do zaburzenia, to widziane obrazki znajdują się na różnych płaszczyznach.

Test stereoskopowy Stereo Fly

Zaburzenia widzenia stereoskopowego można też sprawdzić przy pomocy stereo fly test, czyli popularnego testu muchy lub motyla. Ten rodzaj badania jest ukierunkowany na sprawdzenie widzenia przestrzennego do bliży. Składa się z dwóch części i należy go wykonywać z odległości 40 cm, przy intensywnym oświetleniu, a także z założonymi okularami polaryzacyjnymi. Zdrowa osoba widzi muchę w trójwymiarze ze skrzydłami uniesionymi ponad tabliczkę.

Leczenie zaburzeń widzenia stereoskopowego

Jeśli na podstawie testów widzenia przestrzennego rozpoznano zaburzenia, to konieczne jest podjęcie leczenia. Wiele problemów można skutecznie zniwelować i przywrócić prawidłowe funkcje. Ważna jest jednak szybka reakcja, dlatego tak istotne są systematyczne badania wzroku u dzieci i niemowląt.

Bardzo często przyczyną wielu problemów okulistycznych, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, jest nieskorygowana wada wzroku. Dlatego pierwszą sprawą jest ustalenie jakich okularów korekcyjnych potrzebuje pacjent.

Leczenie zaburzeń widzenia przestrzennego zazwyczaj obejmuje terapię widzenia, czyli formę rehabilitacji narządu wzroku. Przede wszystkim ma to na celu pobudzenie ośrodka widzenia oraz centralnej części siatkówki. Według ekspertów ćwiczenia przynoszą największe korzyści u małych pacjentów przed ukończeniem szóstego roku życia. Widzenie stereoskopowe można poprawić poprzez integrację sensoryczną i koordynację ruchową,

Później nadal jest to możliwe, choć może wymagać nieco więcej czasu. W trudniejszych przypadkach oraz u ludzi dorosłych w leczeniu zaburzeń stereopsji wykorzystuje się zabiegi chirurgiczne.

W naszym sklepie optycznym znajdziesz wszystkie możliwe warianty modnych i funkcjonalnych oprawek.

Zobacz naszą całą kolekcję:

Bibliografia:

I. Chaturvedi, R. Jamil, P. Sharma, Binocular vision therapy for the treatment of Amblyopia - A review [w:] Indian Journal of Ophthalmology May 2023, 71(5)

D. M. Levi, D. C. Knill, D. Bavelier, Stereopsis and amblyopia: A mini-review [w:] Vision Research Volume 114, September 2015

A. R. O'connor, L. P. Tidbury, Stereopsis: are we assessing it in enough depth? [w:] Clinical and Experimental Optometry Volume 101, 2018 - Issue 4

M. Eshaghi, A. Arabi, S. Banaie, To. Shahraki, S. Eshaghi, H. Esfandiari, Predictive factors of stereopsis outcomes following strabismus surgery [w:] Therapeutic Advances in Ophthalmology 2021 Mar 24