Witrektomia – czym jest i jakie są do niej wskazania?

Witrektomia jest dość prostą operacją okulistyczną, która niejednokrotnie ratuje wzrok pacjenta z ciężkimi schorzeniami siatkówki. Przy jakich chorobach konieczne jest wykonanie zabiegu? Czy potrzebna jest hospitalizacja?

Witrektomia oka – co to jest?

Witrektomia polega na usunięciu z wnętrza oka ciała szklistego. To substancja o konsystencji przypominającej żel lub galaretę, która znajduje w gałce ocznej. Ciało szkliste może ulegać pewnym stanom chorobowym, które zaburzają widzenie i prowadzą do utraty wzroku. Czasem w ciele szklistym tworzą się wylewy krwi, które nie ulegają wchłonięciu.

Witrektomia stanowi dziś zabieg bardzo precyzyjny i mało inwazyjny. Lekarz dostaje się do wnętrza gałki ocznej poprzez mikroskopijne nacięcia. Ciało szkliste może zostać w ten sposób usunięte i zastąpione w zależności od schorzenia: jałową cieczą, przefiltrowanym powietrzem, rozprężającym gazem lub – przy bardzo skomplikowanych procedurach – olejem silikonowym.

Jak wykonuje się witrektomię oka?

Witrektomia oka nie boli, ponieważ przeprowadzana jest przy miejscowym znieczuleniu i z udziałem anestezjologa. Czas trwania zabiegu zależy od stopnia rozwoju patologicznych stanów ciała szklistego i mieści się w przedziale od pół godziny do dwóch godzin.

Podczas witrektomii lekarz wykonuje otwór w twardówce i przy pomocy mikronarzędzi dostaje się do wnętrza gałki. Wycina zmiany w ciele szklistym i zastępuje je odpowiednią dla danego pacjenta metodą. Jeśli problemem są zwłóknienia na siatkówce – także w trakcie witrektomii są one usuwane. Na koniec lekarz zakłada szwy, choć czasem możliwe jest zamknięcie bezszwowe.

Jeżeli witrektomia przebiegła pomyślnie i nie ma niepokojących sygnałów – pacjent może tego samego dnia wrócić do domu. Hospitalizacja nie jest konieczna. Lekarz omówi z pacjentem zalecenia po zabiegu i wyznaczy termin wizyty kontrolnej.

Jakie są wskazania do witrektomii oka?

Wskazaniem do witrektomii oka są niektóre nowotwory oka. Metoda ta przynosi bardzo dobre rezultaty dla leczenia błon nasiatkówkowych i podsiatkówkowych. Witrektomię wykorzystuje się podczas zamykania niebezpiecznych szczelin w plamce oraz w leczeniu zapalenia błony naczyniowej.
Istnieje wiele schorzeń, które są leczone za pomocą witrektomii oka, głównie są to zaburzenia objawiające się mętami w oku. Często ta procedura jest stosowana wobec odklejenia siatkówki i pozwala zachować zdolność widzenia.

Witrektomia pozwala zniwelować nieprawidłowości w budowie oka. Zastąpienie ciała szklistego odpowiednią substancją pomaga zachować właściwe ciśnienie wewnątrzgałkowe i tym samym utrzymać błony na prawidłowym miejscu. Takie działanie przywraca ostrość wzroku i zapobiega rozwojowi niektórych chorób. Witrektomię stosuje się również w leczeniu powikłań po operacji zaćmy, gdy dochodzi do zniekształceń wszczepionej soczewki lub po zdiagnozowanym zwichnięciu soczewki. Procedura ta jest wykorzystywana także w przypadku choroby Bensona.

Witrektomia na NFZ

Witrektomia jest wykonywana w ramach ubezpieczenia NFZ. Trudno określić czas oczekiwania na zabieg, bowiem zależy to od poszczególnych placówek. W każdym mieście może to wyglądać inaczej, dlatego warto sprawdzać możliwość zapisania się na zabieg w różnych miejscach.

Powikłania po witrektomii

Jak każdy zabieg – także witrektomia jest obarczona pewnym ryzykiem powikłań. Jest ono bardzo niskie i nie przekracza 5% zabiegów. Możliwe komplikacje związane są z odłączeniem błony naczyniowej oraz z jaskrą.W związku z naruszeniem ciągłości tkanek, niezbędnym do wykonania procedury, istnieje niebezpieczeństwo krwotoków w oku. Po zabiegu może dojść do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz rozszczelnienia ran pozabiegowych.

Powikłaniem po witrektomii może być odwarstwienie siatkówki, szybszy rozwój zaćmy. Ten ostatni aspekt wpływa na zastosowania praktycznego rozwiązania u pacjentów, u których już są zauważalne objawy katarakty. Niejako przy okazji witrektomii, wykonuje się jednocześnie wszczepienie sztucznej soczewki i usunięcie zmętniałej.

Kwalifikacja do witrektomii oka

Przed zabiegiem witrektomii należy przeprowadzić kilka innych badań, między innymi tonometrię, czyli badanie ciśnienia w oku. Aby ustalić wszystkie parametry gałki ocznej – potrzebne będzie USG oka. Przed operacją najczęściej lekarz chce zweryfikować ostrość wzroku pacjenta, a także zrobić badanie przy użyciu tomografu optycznego, nazywane w skrócie OCT.

Witrektomia – jak długo trwa rekonwalescencja?

Rekonwalescencja po witrektomii zależy od kilku czynników. Istotny jest wiek pacjenta oraz rozległość zmian, które operowano. Przywracanie sprawności widzenia nie następuje natychmiast, lecz z każdym tygodniem poprawia się stopniowo. Dużo zależy od tego jak mocno rozwinęło się schorzenie przed realizacją zabiegu. Rekonwalescencja po witrektomii trwa zwykle kilka miesięcy, a w przy większych uszkodzeniach – kilkanaście. Porównaj to z przebiegiem witreolizy laserowej.

Postępowanie po witrektomii

Szalenie ważne po witrektomii jest stosowanie się do zaleceń lekarza. Z uwagi na ryzyko infekcji – konieczne jest przestrzeganie zasad higieny i za wszelką cenę unikanie kontaktu z okiem. Przez pewien czas należy nosić specjalną osłonę, która zabezpiecza oko przed dotykiem. Lekarz zapisuje krople, które ustabilizują ciśnienie w oku oraz krople przeciwzapalne. Zapoznaj się z naszym poradnikiem jak zakraplać oczy.

Należy być przygotowanym na pewien dyskomfort po witrektomii. Sam zabieg jest bezbolesny, jednak gdy znieczulenie przestanie działać – przez jakiś czas może doskwierać ból. Charakterystyczne jest też wrażenie jakby do oka dostało się ciało obce. Przez okres gojenia się ran należy ograniczyć wychodzenie z domu, ponieważ istnieje ryzyko dostania się do oka drobin zanieczyszczeń z powietrza.

Warto wiedzieć, że jeżeli podczas witrektomii wykorzystywany jest rozprężający gaz – pacjent w czasie rekonwalescencji nie powinien wybierać się w żadnym razie w podróż samolotem. Różnica ciśnień byłaby w tej sytuacji poważnym niebezpieczeństwem.

Witrektomia i praca fizyczna

Tak jak w przypadku innych zabiegów okulistycznych – witrektomia i praca fizyczna nie idą w parze. Aby oko dobrze się zagoiło, a wewnętrzne struktury odzyskały sprawność, konieczny jest odpoczynek. Po witrektomii należy unikać schylania się, dźwigania, uprawiania sportów.

Cena witrektomii prywatnie

Witrektomia jest zabiegiem oferowanym w klinikach prywatnych i zwykle można ją przeprowadzić bardzo szybko. Cena witrektomii w różnych miastach wynosi przeważnie od 5.000 do 8.000 zł za jedno oko.

 

Bibliografia:

1. S. Warrier, R. Jain, J.Singh Gilhotra, H. Newland, Sutureless vitrectomy [w:] Indian journal of ophtomalogy 2008 Nov-Dec56(6) (dostęp: 17.04.2023).
2. J. Robaszkiewicz, E. Wójcik, 25 gauge technology in vitrectomy: pro and con [w:] Klinika oczna 2006; 108 (dostęp: 17.04.2023).
3. M. Muqit, M. Mehat, C. Bunce, J.Bainbridge, Early vitrectomy for exogenous endophthalmitis following surgery [w:] The Cochrane database of systematic review 2022 Nov. 18;11 (dostęp: 14.04.2023).